انواع بستر کشت گلخانه‌ای

بستر کشت، محیطی است که گیاه در آن ریشه دوانده و مواد مغذی مورد نیاز خود را از آن دریافت می‌کند. در گلخانه‌ها، به دلیل کنترل دقیق شرایط محیطی، انواع مختلفی از بستر کشت مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. انتخاب بستر کشت مناسب، یکی از عوامل کلیدی در موفقیت کشت گلخانه‌ای است و بر رشد، نمو و کیفیت محصول نهایی تاثیر بسزایی دارد. در این مقاله، انواع مختلف بستر کشت گلخانه‌ای، ویژگی‌ها، مزایا و معایب هر یک، و عوامل موثر در انتخاب بستر کشت مناسب مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اهمیت بستر کشت در گلخانه‌ها

• کنترل دقیق شرایط رشد: بستر کشت امکان کنترل دقیق pH، EC، رطوبت و هوادهی را فراهم می‌کند.
• جلوگیری از بیماری‌ها و آفات: بسیاری از بستر کشت‌ها عاری از بیماری‌ها و آفات هستند و خطر انتقال آن‌ها را کاهش می‌دهند.
• بهبود کیفیت محصول: با استفاده از بستر کشت مناسب، می‌توان به محصولاتی با کیفیت بالاتر و یکنواخت‌تر دست یافت.
• افزایش بهره‌وری: بستر کشت امکان کشت چند محصول در سال و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند.

بستر کشت گلخانه‌ای

انواع بستر کشت گلخانه‌ای

بستر کشت‌ها را می‌توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد:

1. بستر کشت معدنی:
   • ماسه: سبک، ارزان و دارای زهکشی بالا است اما توانایی نگهداری آب کمی دارد و در مقابل حرارت به شدت گرم میشود.
   • پرلیت: سبک، متخلخل و دارای ظرفیت نگهداری آب خوب است. پرلیت ها با ایجاد فضا بین ذرات خاک رس منجر به تبادل اکسیژن و رسیدن هوا به ریشه گیاه خواهد شد.
   • ورمیکولیت: شبیه پرلیت است اما ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی بیشتری دارد.
   • پوکه معدنی:یک سنگ آتشفشان قهوه ای رنگ است که در اندازه های مختلف تهیه می شود پوکه های معدنی سبک، متخلخل و دارای خاصیت تبادل یونی هستند.
   • پشم سنگ: عایق حرارتی و صوتی بوده و دارای ظرفیت نگهداری آب مناسبی جهت پرورش نشا  است.  پشم سنگ قابلیت تبادل کاتیونی ندارد و روی PH محلول غذایی تاثیر بسیار محدودی می گذارد.
2. بستر کشت آلی:
   • پیت ماس: از تجزیه ناقص خزه‌ها در شرایط بی‌هوازی تشکیل شده و دارای ظرفیت نگهداری آب و مواد مغذی بالایی است.
   • کوکوپیت: از فیبر نارگیل تهیه شده و دارای ظرفیت نگهداری آب خوب و pH مناسب است. این الیاف پس از فرآوری و پرس شدن، به شکل فشرده در بسته‌بندی‌های مختلف عرضه می‌شوند. با اضافه کردن آب به این الیاف فشرده، آن‌ها متورم شده و به یک بستر کشت سبک، قابل نفوذ و غنی تبدیل می‌شوند.
   • کوکوچیبس: کوکو چیپس ها فشرده پوست میوه نارگیل هستند و اندازه ای بزرگ تر از کوکو پیت ها دارند.  استفاده از کوکو چیپس به عنوان یک ماده افزودنی در مخلوط گلدان، یک محیط در حال رشد را با خواص فیزیکی ایده آل ایجاد می کند. کوکو چیپس ها می توانند آب را نیزجذب کنند.
   • ورمی کمپوست: ورمی کمپوست، حاصل فعالیت زیستی کرم‌های خاکی بر روی مواد آلی است. این فرایند با عبور مواد غذایی از دستگاه گوارش کرم و ترکیب آن با آنزیم‌های بدن کرم، منجر به تولید ماده‌ای غنی از مواد آلی، عناصر غذایی و میکروارگانیسم‌های مفید می‌شود. ورمی کمپوست علاوه بر بهبود ساختار خاک، موجب افزایش ظرفیت نگهداری آب و هوا در خاک و در نتیجه افزایش حاصلخیزی آن می‌شود.
   • کود حیوانی: حاوی مواد آلی و مغذی است اما ممکن است حاوی بیماری‌ها و آفات نیز باشد.
3. بستر کشت مصنوعی:
   • بستر کشت‌های آماده: این بستر کشت‌ها حاوی مخلوطی از مواد معدنی، آلی و مواد مغذی هستند و آماده استفاده می‌باشند.

عوامل موثر در انتخاب بستر کشت

• نوع گیاه: هر گیاهی نیازهای خاصی به بستر کشت دارد.
• شرایط آب و هوایی: نوع بستر کشت باید متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه باشد.
• سیستم آبیاری: نوع سیستم آبیاری بر انتخاب بستر کشت تاثیر می‌گذارد.
• هزینه: هزینه بستر کشت یکی از عوامل مهم در انتخاب آن است.
• در دسترس بودن: نوع بستر کشت باید در منطقه مورد نظر در دسترس باشد.

بستر کشت گلخانه‌ای

مزایای استفاده از بستر کشت

• کنترل دقیق شرایط رشد: امکان تنظیم دقیق pH، EC، رطوبت و هوادهی را فراهم می‌کند.
• جلوگیری از بیماری‌ها و آفات: بسیاری از بستر کشت‌ها عاری از بیماری‌ها و آفات هستند.
• بهبود کیفیت محصول: محصولاتی با کیفیت بالاتر و یکنواخت‌تر تولید می‌شود.
• افزایش بهره‌وری: امکان کشت چند محصول در سال و افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند.
• حفاظت از محیط زیست: برخی از بستر کشت‌ها مانند کوکوپیت تجدیدپذیر هستند.

معایب استفاده از بستر کشت

• هزینه اولیه بالا: تهیه و آماده‌سازی بستر کشت ممکن است هزینه بالایی داشته باشد.
• نیاز به مدیریت دقیق: بستر کشت نیاز به مراقبت و مدیریت دقیق دارد.
• تغییر خواص فیزیکی و شیمیایی: با گذشت زمان، خواص فیزیکی و شیمیایی بستر کشت ممکن است تغییر کند.

همچنین شما میتوانید بهترین کود محرک رشد را در مزرعه دانش تهیه کنید.

بستر کشت گلخانه‌ای

انتخاب بستر کشت مناسب

انتخاب بستر کشت مناسب برای گلخانه به عوامل مختلفی بستگی دارد و بهتر است با یک کارشناس کشاورزی مشورت شود. با توجه به نوع گیاه، شرایط محیطی و بودجه، می‌توان بهترین بستر کشت را انتخاب کرد.

نتیجه‌گیری

بستر کشت یکی از مهم‌ترین عوامل در موفقیت کشت گلخانه‌ای است. انتخاب بستر کشت مناسب، به بهبود کیفیت محصول، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید کمک می‌کند. با توجه به تنوع بالای بستر کشت‌ها، انتخاب بهترین گزینه نیاز به اطلاعات کافی و مشاوره تخصصی دارد کارشناسان ما در مجموعه کشاورزی مزرعه دانش آماده پاسخ گویی به سوالات شما هستند.