زنگ سیاه گندم چیست و چرا اهمیت دارد؟

اهمیت زنگ سیاه گندم

یکی از بیماری های مهم غلات، زنگ سیاه گندم یا زنگ ساقه هست که عامل آن قارچ  Puccinia graminis می‌باشد. در صورتی که شرایط آب و هوایی مساعد (درجه حرارت های بالا و شرایط مرطوب) باشد این بیماری به سرعت اپیدمی شده و میتواند خسارت جدی به محصول ما وارد کند. خسارت این بیماری درحدی است که اگر در زمان مناسب اقدامی در جهت کنترل آن صورت نگیرد به طور کلی میتواند مزرعه را نابود کند به همین دلیل این بیماری به عنوان خسارت زا ترین زنگ در میان انواع زنگ های گندم شناخته شده است.

که عمده خسارت این بیماری در اثر آلودگی  ساقه ها است که وظیفه انتقال سیستم مواد غذایی را برعهده دارد و علاوه بر این  کاهش تعداد دانه ها،  کاهش وزن هزار دانه و در آلودگی های شدید شکستن ساقه ها را به دنبال دارد. دانه های گندم آلوده به زنگ سیاه کوچک تر از دانه های سالم بوده و چروکیده هستند. این بیماری علاوه بر گندم به جو، تریتیکاله و چند گونه دیگر حمله میکند که  به عنوان میزبان های اولیه این بیماری و گیاه زرشک به عنوان میزبان واسط شناخته می شوند.

علائم بیماری زنگ سیاه گندم

عامل بیماری میتواند  تمام اندام های هوایی گیاه را مورد حمله قرار داده و 8 تا 10 روز بعد از آلوده شدن گیاه علائم به صورت جوش های قرمز آجری رنگ موازی با محور اصلی ساقه، برگ  و یا غلاف برگ ظاهر شده و گسترش  می یابد این جوش ها حتی بر روی قاعده سنبله و گلوم سنبلچه ها دیده میشوند. در پایان فصل زراعی و در زمان رسیدن گندم رنگ جوش ها یا تاول ها تغییر پیدا کرده و سیاه شده که به همین خاطر به این بیماری زنگ سیاه گفته می شود و چون در روی ساقه ها بیشتر دیده شده به زنگ ساقه هم معروف است.

علائم بیماری زنگ ساقه گندم بر روی ساقه

مدیریت بیماری زنگ سیاه گندم

تا به این نقطه دریافتیم که زنگ سیاه گندم یکی از بیماری های قارچی است که میتواند آسیب های جدی به مزارع وارد سازد. اما هر کشاورزی در مقابله با این بیماری نیز باید اقداماتی انجام دهد تا بتواند محصولات پربار و با کیفیت را پرورش دهد. در ادامه برخی از مهمترین این اقدامات را خواهیم خواند:

• استفاده از ارقام مقاوم

استفاده از ارقامی که علاوه بر مقاومت بالا نسبت به بیماری زنگ سیاه گندم صفات زراعی مطلوبی داشته باشد.

• از بین بردن میزبان واسط بیماری

ریشه کنی گیاه زرشک که میزبان واسط بیماری زنگ سیاه گندم هست می تواند خسارت ناشی از این بیماری را به شدت کاهش بدهد.

• استفاده از روش های زراعی

اقداماتی نظیر کاشت ارقام زودرس، حفظ تراکم مناسب کاشت و عدم استفاده بیش از حد از کودهای ازته و عدم آبیاری بیش اندازه میتواند به مدیریت بیماری زنگ سیاه کمک کند.

• استفاده از سموم شیمیایی مناسب

استفاده از قارچ کش ترجیحا قارچ کش هایی که دارای خاصیت محافظتی و ریشه کنی هستند. ضدعفونی بذر با قارچکش های سیستمیک می تواند تا حدودی از آلودگی های اول فصل جلوگیری کند. سمومی نظیر آمیستار اکسترا، آرتئا، تیلت، نیز برای این بیماری توصیه شده است.