سایپرمترین و کاربردهای آن؛ آموزش نحوه استفاده

سایپرمترین (Cypermethrin) با نام تجاری ریپکورد (Ripcord) یکی از سموم آفت کش غیرسیستمیک و تماسی- گوارشی با اثر بخشی سریع و پایدار است. سایپرمترین درواقع یک حشره کش عمومی است که برای مقابله با انواع آفات در دام و طیور، مزرعه، گلخانه و حتی حشرات موذی خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در ادامه این متن با ما همراه باشید تا با نحوه و میزان مصرف سایپرمترین برای از بین بردن این آفات آشنا شوید.

همه چیز درباره سایپرمترین

اثر بخشی بالای این سم بر روی شب‌پره‌ها و حشرات جونده بخصوص در سیب و پنبه، کک، شته و سفیده کلم، سرخرطومی نخود و لوبیا به اثبات رسیده است.

حشره کش سایپرمترین دارای اثر کشندگی بالا بر روی طیف با نفوذ به بافت گیاهی، حشره‌هایی مانند مینوز که به بافت درونی گیاه وارد می‌شوند را نیز از بین می‌برد. این سم با اثر تماسی بسته به دوز مصرفی بین 10 تا 21 روز ماندگاری دارد.

نحوه اثر سایپرمترین

سایپرمترین با ایجاد اختلال در کانال سدیم طناب عصبی موجب ایجاد اختلال در سیستم عصبی و تنفسی حشرات شده و آن‌ها را از بین می‌برد. بنابراین در دسته سموم فسفره خطرناک قرار می‌گیرد.

سایپرمترین دامی

سایپرمترین دامی با فرمولاسیون 10% با نام‌های تجاری مهامترین، مک تومیل، ریپکورد، سابین و … در بازار عرضه می‌شود. سم سایپرمترین دامی را برای مبارزه با انگل‌های خارجی دام و طیور مانند کنه‌های تک میزبانه، شپش‌ها و مگس‌های بیماری‌زا در گاو، گوسفند و طیور مورد استفاده قرار دهید.

انگل‌های دام و طیور بیماری‌های خطرناکی نظیر میاز و مایت را به وجود می‌آورند که مبارزه با آن‌ها ضروری است. علاوه بر این مهامترین علیه لار، مگس هیپودرما و درماتوییا نیز مؤثر است.

از مزایای سایپرمترین دامی اثر سمی و کشندگی نسبتاً پایین برای پستانداران و تاثیر کشندگی بالا بر حشرات و عوامل بیماری‌زا است. این سم با طیف وسیع، تاثیر بسیار مطلوب و دوام طولانی مدت همراه است. و از بدن حیوان بدون باقی گذاشتن اثرات سوء در محیط زیست سریعا دفع می‌شود.

لازم به ذکر است اگر میزان دوز مصرفی و نحوه مصرف رعایت نشود، سبب ایجاد مسمومیت و مشکلات گوارشی در دام می‌شود. مصرف این سم برای دام‌های باردار و شیرده ممنوع است.

نحوه و میزان مصرف سم سایپرمترین در دام و طیور

سایپرمترین 10% برای حشرات موذی (سوسک، کنه و ساس)

سوسک، مورچه، مارمولک، عقرب، صد پا، پشه، مگس، ساس، کک و کنه از جمله حشرات و جانوران موذی هستند که در اماکن مسکونی وجود دارند و سبب ایجاد مزاحمت در زندگی روزمره انسان‌ها شده و می‌توانند ناقل آلودگی و بیماری‌های ویروسی و باکتریایی باشند. بنابراین مبارزه علیه آن‌ها ضرورت دارد.

حشره کش سایپرمترین اثر بخشی بالا و طولانی مدتی بر روی طیف وسیعی از حشره‌ها دارد. بدون بو است و درصد کشندگی نسبتاً پایینی بر روی پستانداران دارد.

بنابراین یکی از سموم انتخابی و مناسب جهت استفاده در اماکن مسکونی، هتل‌ها و کارخانه‌ها به حساب می‌آید. این سم با ایجاد اختلال در سیستم تنفسی و عصبی حشرات به سرعت موجب مرگ آن‌ها می‌شود.

بین موارد ذکر شده، تاثیر سایپرمترین بر روی مارکولک و کنه کمتر از سایرین بوده و بیشتر سبب تضعیف آن‌ها می‌شود.

لذا توصیه می‌شود جهت از بین بردن این دو، از ترکیب سایپرمترین با سموم کشاورزی اختصاصی و موثرتر استفاده کنید.  سایپرمترین را می‌توان برای از بین بردن حشرات موجود در فاضلاب نیز به کار برد.

سایپرمترین برای کرم سیب

کرم سیب یکی از آفات درختان سیب است که هر ساله خسارت زیادی وارد می‌کند. حشره کامل این آفت پروانه‌ای کوچک است که با تخم گذاری در میوه سیب، خسارت زایی می‌کند. لاروهای این پروانه بعد از خروج از تخم شروع به تغذیه از میوه کرده و سبب بد شکلی و پایین آوردن کیفیت میوه می‌شوند.

در صورتی که برای مبارزه با آن دیر اقدام شود؛ کل میوه را خراب و غیرقابل مصرف می‌کند. کرم سیب حتی بعد از چیده شدن میوه و در انبار نیز به خسارتزایی ادامه داده و سبب گندیده شدن میوه‌ها در زمان انبارداری می‌شود.

این آفت دارای سه نسل است که هر سه نسل آسیب‌رسان بوده و مبارزه علیه آن‌ها امری ضروری است.

اداره جهاد کشاورزی بنا بر آب و هوای هر منطقه زمان‌های مبارزه را تعیین و به باغداران اعلام می‌کند. مبارزه باید به طور هماهنگ و همزمان توسط باغدارن انجام شود. یکی از سموم بسیار کاربردی و مؤثر برای مبارزه، سم سایپرمترین است. سایپرمترین بهتر است برای نسل اول و دوم به کار برده شود. توصیه می‌شود که در تکرار این سم، از سموم کاربردی مانند موسپیلان، افوریا، پروکلیم فیت و… به صورت ترکیبی استفاده شود.

استفاده از سم سایپرمترین به دلیل دوره کارنس بالا (21 روز) در زمان‌های نزدیک به برداشت توصیه نمی‌شود؛ و بهتر است سمپاشی با سمومی با دوره کارنس پایین‌تر مانند موسپیلان، افوریا، لاروین، پروکلیم فیت، اسپانسر و… استفاده شود. کرم سیب روی درختان به و گردو نیز ایجاد خسارت می‌کند.

زمان و فواصل سمپاشی و مقدار مصرف

سم سایپرمترین با دو دوز مختلف 10% و 40% موجود است. از دوز 10% برای مصارف خانگی و از بین بردن حشرات موذی که در محیط زندگی ما وجود دارند؛ و از دوز 40% برای سمپاشی مزارع، درختان و سایر گیاهان استفاده می‌شود. زمان مصرف سایپرمترین 10% برای از بین بردن حشرات و جانوران موذی در منزل به طور معمول 2 بار به فاصله 2 هفته است. میزان دوز مصرفی سم در این مورد 5 تا 10 سی سی در یک لیتر آب توصیه می‌شود.

به دلیل غیرسیستمیک بودن و نحوه اثر تماسی- گوارشی، سایپرمترین بر روی تخم حشرات بی تاثیر بوده و در دوره اول سمپاشی تنها حشرات بالغ از بین می‌روند. بنابراین بهتر است بعد از دو هفته که پوره‌ها یا لاروها از تخم خارج می‌شوند، سمپاشی تکرار شود.

سایپرمترین 10% را برای از بین بردن حشرات مهاجم و جانوران موذی در دامداری‌ها به محض مشاهده آفت استفاده کنید. فاصله تکرار سمپاشی بسته به حشره‌ مهاجم متفاوت است. در موارد آلودگی شدید، در مورد کنه‌های تک میزبانه 4 الی 5 هفته بعد و کنه‌های چند میزبانه 12 الی 15 روز بعد سمپاشی را تکرار کنید. فاصله تکرار سم در طیور در مورد کنه‌های تک میزبانه کمی کمتر و به مدت 3 تا 4 هفته است.

زمان و فواصل مصرف سایپرمترین 40% جهت از بین بردن آفات گیاهی، بسته به نوع آفت بایستی بین 7 تا 14 روز سمپاشی تکرار شود. میزان دوز مصرفی سم بسته به نوع آفت بین 500 تا 700 میلی لیتر در هکتار است. لازم به ذکر است جهت اثر بخشی بهتر، در تکرار سمپاشی با سمی دیگر (بنا به تشخیص گیاه پزشک) ترکیب و با رعایت دوز مصرفی هر دو سم مصرف شود.

سایپرمترین برای گل‌ها و گیاهان آپارتمانی

از سم سایپرمترین علیه آفات جونده، سفید بالک‌ها و پشه‌های خاکزی در گیاهان آپارتمانی و گلخانه‌ها استفاده می‌شود. سایپرمترین به دلیل غیرسیستمیک بودن و عملکرد تماسی- گوارشی، بر روی شپشک‌ها، سپردارها و آفات چوبخوار به دلیل نفوذ به درون بافت بی تأثیر است. دوز مصرفی این سم برای از بین بردن آفات گیاهان آپارتمانی و گلخانه به میزان 2 سی سی در یک لیتر آب توصیه می‌شود.

فواصل سمپاشی علیه آفات گیاهان آپارتمانی (مانند شته، سفیدبالک) و پشه‌های خاکزی هر 10 الی 14 روز یکبار و علیه سفید بالک در گلخانه‌ها هر 7 روز یکبار است. در صورت عدم رعایت دوز مصرف سم یا تعدد دفعات سم پاشی، در حشرات مقاومت ایجاد شده و سم بی اثر می‌شود.

سم سایپرمترین چه عوارضی دارد؟

سایپرمترین نیز مانند سایر سموم عوارضی را به دنبال دارد. که از جمله آن‌ها می‌توان به آلودگی آب‌های سطحی، باقی ماندن سمیت در خاک به مدت یک ماه، سمیت بالا برای آبزیان، ماهی‌ها، پرندگان و زنبوران عسل نام برد. در صورتی که در هنگام سمپاشی نکات ایمنی و دوز مصرف رعایت نشود در انسان نیز ایجاد مسمومیت می‌کند.

سایپرمترین برای حیوانات و کودکان بسیار خطرناک است. بنابراین دور از دسترس قرار دادن سم از کودکان و حیوانات خانگی از نکات بسیار حائز اهمیت است.

عوارض سم سایپرمترین برای انسان

با وجود اینکه سایپرمترین نسبتاً برای انسان کم خطر است، باز هم رعایت نکات ایمنی در حین سمپاشی ضرورت دارد و باید در هنگام سمپاشی از وسایلی مانند دستکش، عینک، ماسک و شیلد استفاده کرد؛ تا از برخورد سم به چشم و پوست و ورود آن به بدن در امان ماند.

چنانچه نکات ایمنی به درستی رعایت نشود، شخص دچار مسمومیت شده و علائم و عوارضی را به دنبال دارد. که عبارتند از: حالت تهوع، سردرد، درد و ضعف عضلانی، احساس سوزش، خارش و سوزن سوزن شدن پوست، تنگی نفس، تشنج و کما و در دوزهای خیلی بالا باعث مرگ می‌شود.

اثرات زیست محیطی سم سایپرمترین

اثرات زیست محیطی و تاثیرات این سم بر روی انسان به میزان مصرف و مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن بستگی دارد. مقاومت و دوام سایپرمترین در برابر آفتاب بالا بوده و ماندگاری آن روی سطح و برگ‌های گیاهان حدود 5 روز و در خاک حدود یک ماه است؛ اما در خاک به سرعت توسط باکتری‌های موجود در خاک تجزیه می‌شود. بنابراین حرکت سم در خاک کم و احتمال آلوده شدن آب‌های زیرزمینی پایین است.

هرچند دوام سایپرمترین در محیط و روی سطوح خیلی بالا نیست اما به علت سمیت خیلی بالا و خطرناک برای ماهی‌ها، موجودات آبزی و زنبورهای عسل، باید دقت لازم را در باقی نگذاشتن ظروف آلوده به سم در محیط و عدم آلودگی آب‌های سطحی به خرج داد. میزان سمیت این سم برای حشرات مفید (زنبورعسل) و پستانداران بالا و برای آبزیان خیلی بالا است. لذا در زمان فعالیت زنبورهای عسل نباید از این سم استفاده شود.