چرا تناوب زراعی مفید است و چه هدفی را دنبال میکند؟

همه چیز درباره تناوب زراعی مفید

بیشتر بیماری هایی که به وسیله عوامل بیماری زای خاکزی ایجاد می‌شوند بطور معنی داری بوسیله تناوب زراعی (Crop rotation) به تنهایی می‌توانند کاهش داده شوند. حتی بیماری‌های ویروسی بوسیله تناوب زراعی و عملیات زراعی مناسب حذف خواهند شد.

چرا کشت مداوم یک محصول سبب نامساعد شدن زمین برای آن محصول می‌شود؟

• مصرف زیاد یک عنصر غذایی بخصوص در اثر کشت و استفاده از یک نوع محصول از آن عنصر
• تراکم و تجمع اسیدهای ارگانیک و مواد سمی آزاد شده توسط آن محصول
• بقا عوامل بیماری‌زا بواسطه حضور منظم میزبان

چرا با به کار بردن تناوب زراعی توانایی بقای عوامل بیماری‌زای خاکزاد کاهش پیدا کرده یا از بین میرود؟

1. عامل بیماری‌زا توانایی محدودی در خاک دارد و فقط محدود به بقایای میزبان است. و در اثر غیاب مداوم میزبان زنده گرسنه می‌ماند و یا مایه تلقیح آن به سطح بی‌زیان کاهش می‌یابد.
2. محصولات مختلف در تناوب اثرات مختلف فیزیکی و شیمیایی و بیوتیک (زنده) روی محیط خاک دارند. بعضی از این اثرات ممکن است برای بقا و رشد عامل بیماری‌زا مضر باشند. شرکت و سهم میکرو ارگانیسم های آنتاگونیست در محیط زنده با تناوب زراعی افزایش می‌یابد.
3. در اثرتجزیه، سموم کشاورزی شیمیایی از محصولات مختلف موجود در تناوب رها می‌شوند، که ممکن است اثرات مثبتی در جهت کنترل عامل بیماری‌زا داشته باشد.
4. علاوه بر اثرات مستقیم روی عامل بیماری‌زا، رشد بهتر محصولات در تناوب ناشی از دسترسی بهتر عناصر غذایی به اجتناب از بیماری کمک می‌کند.

از اثرات اصلی تناوب زراعی امکان کنترل بیولوژیک عوامل بیماری زا است که به وسیله تناوب زراعی تنوع جمعیت میکروبی خاک حفظ می‌شود که علاوه بر حفظ تنوع میکروفلور خاک، تناوب زراعی از توسعه زیاد یک عامل بیماری زا جلوگیری و در مسیر طولانی جمعیت مذکور نابود می شود و از بین می‌رود. باید توجه داشت که محصولی که بین محصولات میزبان حساس کشت می‌شود بایستی به عامل بیماری‌زا مقاوم و یا ایمن باشد. و ترشحات ریشه آن نبایستی اثرات مستقیم و یا حتی غیر مستقیم در جهت کمک به بقای عامل بیماری‌زا  داشته باشد. اگر عامل بیماری زا بتواند برای مدت 2 سال در خاک زنده بماند تناوب بین گیاهان حساس و یا طول تناوب بایستی بیش از دو سال باشد.

هدف از تناوب زراعی چیست؟

• استفاده بهتر از عناصر غذایی
• اثرات مثبت روی بافت خاک
• استفاده اقتصادی و صرفه جویی در آب
• کنترل علف‌های هرز
• حذف عوامل بیماری زای خاکزاد

تناوب زراعی گندم

یکی از بهترین تناوب‌هایی که برای کاهش مایه تلقیح بیماری قارچی یاخوره غلات در گندم می‌توان به کاربرد کشت نخود بعد از گندم است. علاوه بر این که تناوب گندم با حبوبات باعث کاهش میزان آلودگی می‌شود باکتری‌های هم زیست با حبوبات می‌توانند با تثبیت نیتروژن که یکی از فرایندهای مهم در چرخه نیتروژن است گاز نیتروژن را به آمونیاک، نیترات یا نیتریت تبدیل کنند.

تثبیت زیستی نیتروژن

همانطور که می‌دانید گاز نیتروژن موجود در هوا به‌وسیله رعد و برق یا اشعه فرابنفش خورشید به شکل نیتریک‌اسید تثبیت می‌شود و یا بخش قابل توجهی از گاز نیتروژن موجود در طبیعت به‌وسیله باکتری‌های خاک به آمونیاک، نیترات و نیتریت تبدیل می‌شود. یکی از باکتری‌های تثبیت کننده نیتروژن ریزوبیوم ها هستند. ریزوبیوم ها باکتری‌های گرم منفی و  هم زیست با حبوبات و برخی از گیاهان هستند که در گرهک ریشه این گیاهان زندگی می‌کنند و در فرایند “تثبیت زیستی نیتروژن ” نیتروژن مولکولی رابه شکل‌ها فعال و در دسترس تبدیل می‌کنند و در اختیار گیاه قرار می‌دهند. به خاطر داشته باشید که خرید انواع بذر از فروشگاه کشاورزی گامی موثر و یک انتخاب کلیدی است.