کود اسید هیومیک – فواید، میزان و زمان مصرف

هیومیک اسید چیست؟

اسید هیومیک از مولکول‌های پیچیده‌ای تشکیل شده است که به طور طبیعی در خاک‌ها، زغال سنگ، اقیانوس‌ها، آب‌های شیرین و… وجود دارند. کود اسید هیومیک، کودی کاملا ارگانیگ است که از دل طبیعت به وجود می‌آید. این ترکیب موجب افزایش حاصلخیزی و افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می‌شود. هیومیک اسید به طور کلی ساختار خاک را بهبود می‌بخشد و موجب افزایش رشد ریشه گیاه و بهبود رشد رویشی و زایشی آن می‌شود.

عملکرد هیومیک اسید چگونه است؟

این ترکیب شگفت انگیز برای حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد گیاهان بسیار مناسب است. اسید هیومیک از نظر عملکرد در گیاه، قابل قیاس با بقیه کودها نیست و برای تولید محصول ارگانیک توصیه می‌شود. استفاده از اسید هیومیک، یک راه طبیعی و ارگانیک برای تأمین دوز غلیظ مواد مغذی، ویتامین‌ها و عناصر کمیاب در گیاهان و خاک است. این کود باعث جذب کلیه عناصر غذایی توسط ریشه‌ها و همچنین افزایش درصد جوانه‌زنی بذر می‌شود.

به دلیل طبیعی و ارگانیک بودن، اسید هیومیک فعالیت جانداران ریز خاک را افزایش می‌دهد و در نتیجه باعث بهبود رشد رویشی و زایشی گیاهان می‌شود. مصرف این ترکیب برای تمامی خاک‌ها موثر است و ظرفیت نگهداری آب و مواد غذایی در خاک را افزایش می‌دهد. این کود طبیعی اثرات تنش‌های محیطی مانند تنش شوری و کم آبی را نیز تعدیل می‌کند. بهترین نتایج اقتصادی را می‌توان در خاک‌های سبک و شنی، فقیر از نظر هوموس و همچنین در زمین‌هایی با کشت مجدد به دست آورد.

14 مورد از مهمترین فواید کود اسید هیومیک

• افزایش جذب مواد مغذی توسط گیاه
• بهبود رشد رویشی و زایشی گیاهان
• جلوگیری از ورود سموم مضر موجود در خاک به گیاه 
• افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک
• افزایش فعالیت و رشد جانداران ریز و میکروبی خاک
• تیره‌تر شدن رنگ خاک و در نتیجه افزایش جذب انرژی خورشید
• بهبود ساختار کلی خاک
• افزایش تولید کلروفیل (سبزینه)، قندها و اسیدهای آمینه در گیاهان
• افزایش میزان ویتامین و مواد معدنی در گیاهان 
• بالا بردن مقاومت گیاه در برابر بیماری‌ها و آفات و تنش‌های محیطی
• افزایش ضخامت دیواره‌های سلولی در میوه و افزایش خاصیت انبارداری و زمان نگهداری آن
• بالا بردن قوه نامیه و درصد جوانه‌زنی بذرها
• افزایش رشد ریشه‌های اصلی و مویین گیاه
• به طور کلی موجب افزایش کیفیت محصولات، خصوصیات ظاهری و ارزش غذایی آن‌ها می‌شود.

انواع مختلف اسید هیومیک

اسیدهای هیومیک ذاتا به رنگ قهوه‌ای هستند. به لحاظ فرم فیزیکی، اسید هیومیک مایع، اسید هیومیک پودری (جامد) و اسید هیومیک گرانوله در بازار وجود دارد. شرکت‌های تولید کننده پس از استخراج منابع تشکیل دهنده این ترکیب از معادن طبیعی، اسید هیومیک را فراوری کرده و به بازار عرضه می‌کنند. به دلیل اثرات فوق العاده اسید هیومیک برای کشاورزی، این ترکیب به دو فرم فیزیکی مایع و جامد توسط شرکت‌های داخلی و خارجی فراوری و تجاری شده است. 

هیومیک اسید به طور کلی در دو نوع فعال و غیر فعال وجود دارد. که نوع غیر فعال آن در آب حل نمی‌شود. اسید هیومیک گرانوله از نوع غیرفعال بوده و هیومیک اسید پودری و مایع از نوع فعال هستند. هیومیک اسید مایع، حلالیت بسیار بالایی در آب دارد و برای استفاده در سیستم آبیاری قطره‌ای بسیار مناسب است. هیومیک اسید پودری نیز به راحتی در آب حل می‌شود و برای استفاده در انواع سیستم‌های آبیاری مناسب است. محلول هیومیک اسید در آب نباید رسوب کند. ته نشین شدن هیومیک اسید در آب به معنای وجود ناخالصی در آن است.

نحوه مصرف اسید هیومیک

هیومیک اسید را به روش‌های مختلفی از جمله کود آبیاری، چالکود، غوطه‌ور کردن ریشه نشاء و بذرمال می‌توان استفاده کرد. 

نحوه و میزان مصرف هیومیک اسید در کود آبیاری

در سیستم آبیاری قطره‌ای یا تحت فشار، هیومیک اسید را درون مخزن آب بریزید تا هنگام آبیاری، به زمین برسد. در سیستم آبیاری غرقابی، بعد از یکی دو ساعت که زمین آبیاری شد، هیومیک اسید را داخل یک بشکه شیردار بریزید تا به همراه آب به تمام مزرعه برسد. میزان مصرف هیومیک اسید برای انواع گیاهان و بسته به شرکت تولید کننده آن متفاوت است. اگر از کود هیومیک اسید نوتری تک بازارگان کالا استفاده می‌کنید میزان مصرف آن به شرح زیر است: 

مقدار مصرف اسید هیومیک برای هر درخت

برای درختان میوه، پسته، انگور، خرما و مرکبات هیومیک اسید را به میزان 10 لیتر در هکتار در هر نوبت همراه آبیاری مصرف کنید. کوددهی را در 4 الی 5 دوره انجام دهید. اصولا برای هر درخت 10 تا 15 گرم یا 50 تا 70 سی‌سی اسید هیومیک توصیه می‌شود. برای درختان مثمر بهتر است 3 تا 4 مرحله در سال تکرار شود. بهترین زمان مصرف در ابتدای فصل با اولین آبیاری، و قبل از گلدهی درختان میوه است.

میزان مصرف کود اسید هیومیک برای نهال

در همه نهالستان‌ها قوی بودن ریشه و استقرار نهال‌ها از عوامل مهم یک گیاه سالم و با کیفیت محسوب می‌شود. به همین سبب مصرف کود اسید هیومیک در مراحل ابتدایی رشد نهال حائز اهمیت است. این ترکیب، بافت خاک اطراف ریشه نهال را سبک کرده و موجب رشد فوق العاده ریشه گیاه می‌شود.

میزان مصرف اسید هیومیک برای هر نهال بین 10 تا 20 سی‌سی (یا 5 تا 10 گرم) همراه آبیاری است. بهتر است در 3 تا 4 مرحله در طول سال، اسید هیومیک را مصرف کنید. بهترین زمان مصرف اسید هیومیک در نهالستان در ابتدای بهار است. بهتر است هر 20 روز تا یکماه یکبار کوددهی با هیومیک اسید را تکرار کنید. 

مصرف هیومیک اسید به روش چالکود

در روش چالکود برای درختان میوه می‌توانید در یک سوم انتهایی سایه انداز درخت، چاله‌ای به عمق 50 سانتی‌متر حفر کرده و بسته به سن درخت تقریبا به میزان 50 تا 100 گرم کود هیومیک اسید گرانول به همراه کودهای دیگری از جمله کودهای دامی و کودهای کامل NPK درون چاله ریخته و روی آن را بپوشانید. 

هیومیک اسید برای نشاء

استفاده از هیومیک اسید موجب تحریک رشد ریشه نشاء شده و در نتیجه افزایش سرعت انتقال مواد مغذی به گیاه، بهبود رشد و افزایش سبزینگی گیاه را به دنبال دارد. استفاده از هیومیک اسید همچنین موجب کاهش اثر تنش‌های انتقال نشاء به زمین اصلی می‌شود. و میزان از دست رفتن نشاء ها و تلفات آن‌ها را کاش می‌دهد.

برای تحریک رشد ریشه و کاهش میزان تنش‌های محیطی و هرگونه استرس هنگام انتقال نشاء، ریشه نشاء را در محلول رقیقی از هیومیک اسید فرو می‌برند. غلظت این محلول بسته به نوع اسید هیومیک متفاوت است. اگر از کود هیومیک اسید نوتری تک بازارگان کالا استفاده می‌کنید برای غوطه ور کردن ریشه‌های نشاء، آن را در محلول 10 در هزار به مدت 2 تا 5 ثانیه نگه داشته و سپس به زمین اصلی انتقال دهید.

نحوه مصرف هیومیک اسید به روش بذرمال

همانطور که گفته شد مصرف هیومیک اسید به روش بذرمال باعث می‌شود تا درصد جوانه زنی بذرها افزایش پیدا کند. در این روش بذرها را در محلولی از هیومیک اسید غوطه‌ور کرده و سپس اقدام به کاشت آن‌ها کنید. غلظت این محلول بسته به نوع اسید هیومیک متفاوت است. اما اگر از هیومیک اسید نوتری تک بازارگان کالا استفاده می‌کنید می‌توانید از غلظت 1 تا 1.5 لیتر کود هیومیک اسید برای 100 کیلوگرم بذر استفاده کنید. این مقدار از کود را با میزان کافی آب مخلوط کنید؛ بصورتی بتوان تمامی بذرها را خیس نمود. پس از انجام عمل بذرمال، بذرها را در سایه و در دمای نسبتا خنک قرار دهید تا خشک شوند.

در جدول زیر نحوه و میزان مصرف اسید هیومیک را به طور خلاصه آورده‌ایم:

آیا هیومیک اسید قابلیت محلول پاشی دارد؟

هیومیک اسید از مولکول‌های بزرگی تشکیل شده است که قابلیت جذب از سطح برگ را ندارند. بنابراین قابلیت محلول پاشی ندارد. مصرف اسید هیومیک عمدتا همراه آبیاری است. استفاده از این ترکیب خصوصا در خاک‌هایی با بافت نامناسب و خاک‌های شور برای گیاهان بسیار مهم است. میزان مصرف اسید هیومیک برای انواع گیاهان و بسته به نوع شرکت تولید کننده متفاوت است. در هنگام مصرف اسید هیومیک، بروشور روی بسته بندی را کامل مطالعه کنید و با کارشناس گیاهپزشکی مشورت کنید.

هیومیک اسید با چه کودهایی قابلیت اختلاط دارد؟

کود هیومیک اسید در تمام فصل رشد گیاه قابل استفاده است. در هر مرحله رشدی، گیاه نیاز به عناصر متفاوتی دارد. با توجه به تنوع مصرف کود در هر مرحله از رشد گیاه، کود هیومیک اسید قابلیت ترکیب با تمام عناصر غذایی و کودهای موجود در بازار به جز ترکیبات حاوی کلسیم، سولفور، سولوپتاس و روغن‌های معدنی را دارد. 

مصرف هیومیک اسید در خاک شور

خاک شور باعث کاهش شدید بهره‌وری و عملکرد گیاه می‌شود. شوری خاک که به دلیل تجمع کلرید سدیم اتفاق می افتد، در اطراف ریشه باعث مسمومیت گیاه می‌شود. مصرف هیومیک اسید در طول فصل کشت مشکل شوری خاک را برطرف می‌کند. استفاده از هیومیک اسید باعث تجزیه ترکیبات آلی و کلرید سدیم موجود در خاک می‌شود، و کلرید سدیم جذب هیومیک اسید می‌شود. اسید هیومیک همچنین باعث افزایش لوله‌های مویین در خاک می‌شود، و در نتیجه حرکت کلرید سدیم به سمت ریشه و دیگر اندام‌های گیاه کاهش می‌یابد.

بهترین زمان استفاده از هیومیک اسید چه زمانی است؟

کود اسید هیومیک را می‌توانید در تمام مراحل رشدی گیاهان استفاده کنید. استفاده از اسید هیومیک در مراحل ابتدای رشد سبب قوی شدن و گسترش ریشه، همچنین باعث افزایش رشد رویشی گیاه می‌شود. مصرف این ترکیب هنگامی که گیاه در مرحله زایشی به سر می‌برد روی کیفیت و کمیت میوه‌ها تاثیر فوق العاده‌ای دارد. این ترکیب برای انواع گیاهان زراعی، باغی، گلخانه‌ای، گیاهان زینتی، آپارتمانی، نهال و صیفی‌جات در تمام فصل رشدی قابل مصرف است. اما بهترین زمان مصرف، در ابتدای رشد گیاه و قبل از گلدهی است.

بهترین زمان مصرف اسید هیومیک در باغات، بعد از بیدار شدن درختان از خواب زمستانه تا قبل از گلدهی است. و برای گندم و غلات در ابتدای رشد گیاه و زمان تشکیل خوشه است. به طور کلی این کود را در 3 مرحله رشدی گیاه مصرف کنید: در ابتدای رشد، در زمان تشکیل خوشه و بعد از شکل‌گیری خوشه.

اسید هیومیک برای گیاهان آپارتمانی

مصرف اسید هیومیک در گیاهان آپارتمانی موجب رشد سریع و شادابی آن‌ها می‌شود. استفاده از این ترکیب همراه آبیاری در گیاهان آپارتمانی، باعث قوی شدن ریشه و استقرار بهتر گیاه در گلدان می‌شود. زمانی که گیاهی خریداری می‌شود و از مکانی به مکان دیگر منتقل می‌شود؛ مصرف اسید هیومیک، گیاه را در برابر تنش جابجایی به وجود آمده مقاوم می‌کند. 

مصرف اسید هیومیک برای تمام گل‌های آپارتمانی از جمله: پتوس، سانسوریا، حسن یوسف، زاموفیلیا، قاشقی، ابلق و … توصیه می‌شود. برای هر گلدان با توجه به اندازه گلدان، 3 تا 5 سی‌سی (یا 2 تا 4 گرم) هیومیک اسید را در 200 سی‌سی آب حل کرده و روی خاک گلدان بریزید و تقریبا هر 2 ماه یکبار تکرار کنید.

انتخاب و خرید بهترین کود اسید هیومیک

با توجه به اثرات شگفت انگیز اسید هیومیک در کشاورزی، مصرف این ترکیب در طول فصل زراعی بسیار مهم است. برای خرید بهترین اسید هیومیک و گرفتن بهترین نتیجه، انتخاب این محصول را با دقت انجام دهید. کیفیت اسید هیومیک بسته به شرکت تولید کننده آن می‌تواند متفاوت باشد. برای انتخاب بهترین اسید هیومیک لازم است به شرکت تولید کننده آن توجه کنید. در زیر برخی از بهترین اسید هیومیک‌های موجود در بازار را برای شما آورده‌ایم:

• هیومکس پودر بازارگان کالا، ساخت جی اچ بیوتک آمریکا
• هیومکس مایع بازارگان کالا، ساخت جی اچ بیوتک آمریکا
• هیومیک اسید نوتری تک، ساخت شرکت بازارگان کالا
• هیومین بست میکس پلنت فید، ساخت ماناسیر آلمان

برای اطمینان از کیفیت، این محصول را از شرکت‌ها و یا فروشگاه‌های معتبری که اقدام به فروش اسید هیومیک می‌کنند خریداری کنید. هنگام خرید هیومیک اسید به برچسب روی محصول و شرکت تولید کننده آن توجه کنید. برای گرفتن نتیجه عالی، اسید هیومیک با کیفیت و اصل خریداری کنید و برای اطلاع از نحوه و روش مصرف با کارشناس مربوطه مشورت کنید.

چند روش تشخیص اسید هیومیک اصل

یکی از سوالات متداول این است که چگونه اسید هیومیک اصل را تشخیص دهیم. در زیر به چند نکته برای تشخیص این مسئله اشاره کرده‌ایم.

• اسید هیومیک اصل رنگ تیره و قهوه‌ای دارد.
• اسید هیومیک اصل، بوی ناخوشایند و یا تندی ندارد. 
• مقداری جوهر نمک روی محلول اسید هیومیک و آب بریزید، در صورتی که این محلول بعد از نیم ساعت ته نشین نشد و تغییری نکرد، اسید هیومیک اصل است.
• روش دیگر برای تشخیص اسید هیومیک اصل استفاده از متدهای آزمایشگاهی است که به عهده متخصص آزمایشگاه می باشد.