13 بیماری رایج فلفل دلمه ای

فاطمه معماریان
1402-10-11
بدون نظر

فهرست مطالب

بیماری بوته میری فلفل دلمه damping-off :
پژمردگی ورتیسیلیومی فلفل دلمه Verticillium Wilt
بیماری بلایت یا سوختگی فیتوفتورایی Phytophthora Blight
بیماری سفیدک پودری فلفل دلمه
بیماری سفیدک داخلی در فلفل دلمه
بیماری لکه برگی فلفل دلمه (Bacterial Leaf Spot)
بیماری لکه موجی یا آنتراکنوز (Anthracnose)
بیماری کپک خاکستری
علائم بیماری کپک خاکستری
عارضه پوسیدگی گلگاه فلفل دلمه
ویروس موزائیک خیار Cucumber Mosaic Virus (CMV)
ویروس موزائیک یونجه Alfalfa Mosaic Virus (AMV)
ویروس وای Y سیب زمینی Potato Y Virus (PVY)
نماتد ریشه گره ای

بذر فلفل دلمه یکی از محبوب‌ترین گیاهان درختچه‌ای در زمین های زراعی و گلخانه‌ها است. اما همچون سایر گیاهان، این محصول نیز با برخی از بیماری‌ها و مشکلات مواجه می‌شود. در ادامه به معرفی آفات و بیماری های فلفل دلمه و روش مبارزه با آنها می پردازیم. فلفل دلمه ای با نام انگلیسی Bell pepper و نام علمی Capsicum annuum یکی از اعضای خانواده Solanaceae است. این خانواده را در زبان فارسی با اسامی خانواده سیب‌زمینیان و بادنجانیان میشناسند.

فلفل دلمه گیاهی یکساله با ساقه‌های ایستاده و محکم می باشد. این محصول از نظر کشت دارای انواع فضای باز و گلخانه‌اي هستند. ارقام فضای باز معمولاً تا ارتفاع یک متری و ارقام گلخانه تا ارتفاع 3 الی 4 متری قابلیت رشد دارند. این گیاه انشعابات ساقه‌اي زیادي را تولید کرده و هر کدام از آن‌ها به غنچه‌هاي گل ختم می‌شوند.

این محصول به رنگهای مختلفی وجود دارد. عمده واریته ها به رنگ های سبز، زرد، قرمز و نارنجی است. اما رنگهای سیاه، بنفش،سفید و سبز روشن نیز دیده می شود. فلفل دلمه‌ای یکی از ارزشمندترین سبزیجات است که در سلامتی انسان نقش مهمی دارد. فلفل سرشار از ویتامین های A، B، B₆، C، پروتئین، کلسیم، منیزیم، بتاکاروتن و آنتی اکسیدان و .. است. این میوه را بصورت تازه خوری، فرآوری، در پخت و پز و همچنین به صورت خشک به عنوان ادویه استفاده می‌کنند.

در زیر به برخی از بیماری‌ها و آفات شایع فلفل دلمه اشاره شده است:

بیماری بوته میری فلفل دلمه damping-off :

بوته میری در فلفل دلمه یکی از بیماریهای شایع می باشد که شناخت و مبارزه به موقع آن اهمیت بالایی دارد. در صورتی که تشخیص و درمان به موقع انجام نشود، گیاه ظرف مدت 10 روز الی 2 هفته از پا در می آید. عامل این بیماری قارچهای خاکزی است، بنابراین به ساقه، طوقه و ریشه حمله می کند. عوامل این بیماری قارچهای فوزاریوم (Fusarium sp.)، پیتیوم (Pithiums pp.) و رایزوکتونیا (Rhizoctonia solani) و … می باشند.

علائم بیماری بوته میری فلفل دلمه ای

عدم سبزینگی بذر
عدم رشد و مرگ گیاهچه
قهوه ای شدن ساقه، طوقه و ریشه
لهیدگی یا خشکیدگی ساقه در محل طوقه و نزدیک به خاک
ایجاد لکه های قهوه ای و آبسوخته روی ساقه
علائم روی برگها در ابتدا به صورت لکه های قهوه ای رنگ گرد یا بدون شکل خاص ظاهر می شود. به مرور لکه ها گسترش یافته و سبب خشکیدگی کل برگ می شوند.
در ابتدای بیماری روی میوه ها لکه های تیره رنگ تشکیل می شود؛ سپس به حالت لهیده درآمده و بعد از گذشت 4 الی 5 روز میوه کاملاً چروکیده شده و سر بوته باقی می ماند.
در صورت پیشروی بیماری و عدم درمان، بوته کاملاً خشک می شود. گاهی این بیماری به صورت سبز خشک شدن بوته نمایان می شود.

روش های پیشگیری و درمان بوته میری فلفل دلمه

استفاده از بذر با اصالت و نشاء سالم
تناوب زراعی
تقویت گیاه با کودهای مورد نیاز
آبیاری منظم
استفاده از سیستم آبیاری نواری
تنظیم دما در کشت گلخانه ای
استفاده از سموم قارچ کش به منظور پیشگیری از بیماری
استفاده از سیستم کشت جوی و پشته

سموم موثر جهت پیشگیری و درمان بوته میری:

متالاکسیل، متالاکسیل مانکوزب، کاربندازیم، ایپردیون کاربندازیم (رورال)، تیوفانات متیل، توپسین اِم، ترکیب الیت و اسکادران، پریویکور انرژی، اینشورپرفورم، پروفایلر و ..

پژمردگی ورتیسیلیومی فلفل دلمه Verticillium Wilt

عامل بیماری: گونه های مختلفی از قارچ ورتیسیلیوم می توانند عامل این بیماری باشند. Verticillium dahliae، Verticillium alboatrum و Verticillium spp.

علائم بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی فلفل دلمه

پژمردگی بوته
پژمردگی در این بیماری معمولاً به صورت یک طرفه اتفاق می افتد. به این شکل که یک رف بوته سالم و شاداب باقی می ماند.
تغییر رنگ بافت آوندی به رنگ سیاه یا قهوه ای
بوته های آلوده معمولاً کوتاه تر بوده و رشد نرمال ندارند
کلروتیک شدن بوته ها
علائم روی برگهای گیاه به صورت نکروزه های V شکل در لبه برگ نشان داده می شود.
میوه های آلوده کوچک مانده و تغییر رنگ می دهند
گاهی علائم بیماری در گیاهچه ها بروز نمی کند.
این بیماری میتواند منجر به پژمردگی ناگهای و مرگ بوته شود.
در صورت پیشرفت بیماری کل بافت های آوندی در ریشه، ساقه و شاخه های جانبی قهوه ای رنگ می شوند.

روش های پیشگیری و درمان:

استفاده از بذر سالم و واریته مقاوم
کشت نشاء سالم
جلوگیری از زخم و آسیب بوته ها
کنترل دما در کشت گلخانه ای
اصلاح بافت خاک ؛ چرا که این بیماری در خاکهای سنگین رسی گسترش بیشتری دارد.
ضد عفونی و آفتاب دهی خاک
تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان
استفاده از سموم موثر مانند: پریویکور انرژی، پروفایلر، الیت، ریوال دو، بلتانول و …

بیماری بلایت یا سوختگی فیتوفتورایی Phytophthora Blight

عامل بیماری: قارچ خاکزاد Phytophthora capsici

علائم بیماری شامل:

آلودگی از تخریب بافت آوندی ریشه آغاز می شود اما میتواند تمامی قسمتهای گیاه را آلوده کند. این بیماری در تمام مراحل رشد گیاه ظهور می کند. هنگامی که گیاهچه ها آلوده شوند، بعد از گذشت چند روز پژمرده و سپس می میرند. بوته های مسن نیز در صورت تشدید بیماری از بین می روند.

تغییر رنگ آوندها به رنگ قهوه ای
پوسیدگی بافت ریشه و جدا شدن آسان بافت پوسته خارجی
پژمردگی و مرگ سریع گیاه
ایجاد لکه روی طوقه که در ابتدا آبسوخته و کرم رنگ و در شرایط پیشرفت بیماری قهوه ای رنگ می شود.
علائم اولیه روی برگها به صورت روشن شدن رگبرگها و برگچه های جوان و به دنبال آن خمیدگی برگهای مسن به سمت پایین است
گاهی در ناحیه طوقه گیاه بیمار گال هایی ایجاد می شود که ریشه های نا به جا تولید می کنند.
زرد شدن برگهای پایینی
نکروز شدن حاشیه برگهای باقیمانده

روش های پیشگیری و درمان:

استفاده از واریته های مقوم گوجه فرنگی
استفاده از بذر و نشاء سالم
ضدعفونی بذربا قارچکش های مؤثر
تناوب زراعی با گیااهان غیر میزبان
ضدعفونی خاک با استفاده از آفتاب دهی یا سموم مؤثر
بیماری در خاک های اسیدی پیشروی بیشتری دارد، بنابراین باید اسیدیته خاک را تنظیم کرد. می توان به این منظور از آهک استفاده کنید.
استفاده از سموم موثر مانند: بلتانول، اینشورپرفورم، پروپاموکارب، ایپردیون کاربندازیم، یونیفرم، متالاکسیل مانکوزب و …

بیماری سفیدک پودری فلفل دلمه

بیماری سفیدک پودری (Powdery Mildew) یکی از بیماری‌های معمول و شایع فلفل دلمه است. این بیماری اغلب توسط قارچ‌ Leveillula Taurica ایجاد می‌شود و قادر است گیاهان دیگری همچون سیب زمینی، بادنجان و گوجه فرنگی نیز آلوده کند. سفیدک پودری را با اسامی سفیدک حقیقی و سفیدک سطحی نیز بیان می کنند.

علائم بیماری سفیدک پودری در فلفل دلمه:

علائم بیماری روی ساقه ها، برگها و میوه ها مشاهده می شود.
علائم ابتدا در سطح پایینی برگ مشاهده می شود.
پودر سفید روی برگها: گاهی روی برگهای گیاه به صورت کلی با یک لایه پودر سفید پوشیده می‌شود. اما در فلفل دلمه در اغلب موارد قارچ به صورت پودر سفید رنگ دیده نمی شود. علائم بیشتر به شکل کلروز در سطح رویی برگ و لکه های نکروزه در سطح زیرین برگها قابل مشاهده است.
برگها ممکن است به دلیل اختناق نواحی کروی به زردی بپیوندند (کلروز) و در نهایت خشک (نکروز) شوند.
لوله شدن برگها نیز دیده می شود
گیاهان ممکن است در رشد و توسعه‌ی طبیعی‌شان تأخیر داشته باشند.
چوب پنبه ای شدن بافت ساقه و میوه

روشهای کنترل و مبارزه:

برای مدیریت و کنترل بیماری سفیدک پودری در فلفل دلمه، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
استفاده از عوامل طبیعی: مانند گوگرد میتواند در کنترل بیماری بسیار تاثیرگذار باشد.
استفاده از واریته های مقاوم یا متحمل به بیماری
مدیریت مناسب آبیاری: جلوگیری از رطوبت زیاد در محیط، تهویه مناسب و آبیاری در ساعات صبح، می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
حذف علفهای هرز زمین: علفهای هرز میزبان اولیه قارچ عامل سفیدک پودری هستند.
استفاده از ترکیبات حاوی فسفیت قبل از شیوع بیماری
استفاده از سموم موثر مانند: ارتیواتاپ، سیدلی تاپ، دومارک، میراویس دو، توپاس و …

بیماری سفیدک داخلی در فلفل دلمه

سفیدک داخلی با اسامی مختلفی شناخته می شود. در منابع مختلف این بیماری با نام های سفیدک کرکی یا سفیدک دروغی نیز بیان می کنند. این بیماری با نام آتشک نیز شناخته می شود.

عامل بیماری سفیدک دروغی فلفل دلمه قارچی است به نام Pernospora tabacina

علائم بیماری سفیدک داخلی فلفل دلمه

ایجاد لکه های متعدد زرد رنگ در دو سطح برگ
به وجود آمدن پودرهای خاکستری رنگ در پشت برگ که گاهی متمایل به ارغوانی می شود
در شرایط پیشروی بیماری، روی برگها لکه های نکروز بزرگ تشکیل شده و در نهایت کاملاً خشکیده می شوند
کوتوله شدن بوته و کاهش فاصله میانگره ها
کاهش عملکرد محصول
ایجاد لکه های آبسوخته با حاشیه روشن روی میوه ها

راهکارهای پیشگیری و درمانسفیدک داخلی

رعایت فاصله مناسب در کشت
تنظیم آبیاری و استفاده از سیستم آبیاری نواری
تنظیم رطوبت و ایجاد تهویه
حذف علفهای هرز
رعایت تناوب زراعی با گیاهان غیرمیزبان
هرس درست و به موقع در ارقام گلخانه ای

استفاده از سموم مؤثر مانند: اکسی کلرور مس، الیت، آلیادو، کابریودو، کاریال استار، ریوال دو، اسکادران و …

بیماری لکه برگی فلفل دلمه (Bacterial Leaf Spot)

عامل لکه برگی در فلفل دلمه نوعی باکتری است. این بیماری در آب و هوای گرم، بارانی و مرطوب گسترش بیشتری دارد. بیماری لکه برگی توسط تماس فیزیکی و خاک آلوده منتقل می شود.

عامل این بیماری بذرزاد است. بنابراین از طریق بذور آلوده نیز به راحتی انتشار میابد. این باکتری قادر است در بقایای گیاهی و علفهای هرز نیز زنده بماند.

عامل بیماری لکه برگی باکتری با نام علمی Xanthomonas campestris و Xanthomonas vesicatoria ابتدا در سطح زیرین برگ نمایان می شود.

علائم بیماری لکه برگی فلفل دلمه

لکه های سبز مایل به زرد و آبسوخته در سطح زیرین برگ
با گسترش بیماری تبدیل به لکه های تیره با مرکز خاکستری رنگ می شوند.
گاهی هاله‌ای روشن در اطراف لکه ها تشکیل می شود.
لبه برگهای آلوده به حالت سوختگی در می آیند.
بعد از مدتی وسط لکه ها نکروز شده و ریزش می کنند. که در نتیجه آن برگها شکل غربالی به خود می گیرند. به همین دلیل به این بیماری لکه غربالی نیز گفته می شود.
روی میوه ها در ابتدا سبز و فرورفته بوده، سپس به صورت زمخت و برجسته نمایان می شود.
در کل علائم روی میوه ها نسبت به برگها بزرگتر و زگیل مانند می باشد.

روشهای کنترل و مبارزه لکه برگی فلفل دلمه

استفاده از بذور و نشاء سالم و عاری از بیماری
کنترل رطوبت
استفاده از کودهای فسفیت پتاسیم
تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان
استفاده از آبیاری قطره ای
سمپاشی با سموم مؤثر مانند بردوفیکس، رد شیلد، آکروبات ام زد و …

بیماری لکه موجی یا آنتراکنوز (Anthracnose)

بیماری آنتراکنوز به طیف وسیعی از محصولات کشاورزی بخصوص فلفل دلمه خسارت میزند. علائم بیماری بیشتر روی میوه های کامل رسیده نمایان می شود. اما در صورت پیشروی بیماری لکه هایی که توسط بیمارگر ایجاد می شود، روی ساقه وبرگ نیز قابل مشاهده هستند.

باد و باران در انتشار این بیماری نقش اساسی دارد.

عامل بیماری آنتراکنوز: گونه های مختلف قارچ Colletotrichum است. (Colletotrichum capsici, C. gloeosporioides, C. coccodes, C. acutatum)

علائم بیماری لکه موجی

در ابتدای بیماری تشکیل لکه های آبسوخته و و گرد روی میوه که به تدریج قهوه ای رنگ می شوند.
لکه ها در ابتدا گرد و کوچک هستند که به تدریج به هم پیوسته و سطح بیشتری را در بر می گیرند.
لکه ها در مناطق مرطوب گاهی به شکل دوایر متحدالمرکز دیده می شوند.
تشکیل ریسه (ساختارهای رشته ای) خاکستری یا صورتی رنگ در محل آلودگی

روشهای کنترل و مبارزه لکه موجی

استفاده از ارقام مقاوم
رعایت تناوب زراعی
کنترل رطوبت مزرعه و گلخانه
کاشت بذور و نشاء های عاری از بیماری
جمع آوری بقایای گیاهی آلوده
شخم عمیق بعد از برداشت
سمپاشی با سموم مؤثر بخصوص سموم مسی و تکرار آن با دوز مناسب

بیماری کپک خاکستری

کپک خاکستری یکی از انواع قارچ های بیماریزای ساپروفیت یا مرده خوار است که در شرایط رطوبت بالا رشد زیادی دارد.

عامل این بیمکاری در گوجه فرنگی Botrytis Cinerea می باشد.

این قارچ قابلیت رشد روی تمامی قسمتهای گیاه را دارد. بهترین دما جهت ایجاد بیماری 15 تا 20 درجه سانتی گراد است.

علائم بیماری کپک خاکستری

در ابتدا علائم روی شاخه لکه های کرد تا بیضی آبسوخته مشاهده می شود
در روند پیشروی بیماری لکه ها به صورت بیضی شکل پخش شده و یک بند ساقه را در بر می گیرد
به مرور لکه ها بافت مرده یا نکروز شده و به رنگ کرم تغییر رنگ می دهد
در قسمتهای آلوده گیاه به مرور بافت کرکی کرم تا خاکستری رنگ دیده می شود
آلودگی میوه ها بیشتر در قسمت گلگاه دیده می شود

روش های کنترل و مبارزه کپک خاکستری

کنترل رطوبت مزرعه و گلخانه
رعایت بهداشت زراعی
عدم استفاده از آبیاری بارانی
تنظیم تاریخ کشت (قارچ جهت رشد و تکثیر به دمای 18 تا 22 درجه و رطوبت نیاز دارد)
تقویت گیاه و جلوگیری از وارد شدن هر گونه تنش به آن
استفاده از سموم موثر مانند بلکیوت، سیگنوم، لونا، مانکوزب و…

عارضه پوسیدگی گلگاه فلفل دلمه

پوسیدگی گلگاه در میوه گوجه فرنگی با وجود خسارت بالایی که وارد میکند؛ قارچ، باکتری و ویروس نیست. در واقع عارضه ای فیزیولوزیکی بوده که در اثر کمبود کلسیم به وجود می آید.

علائم بیماری پوسیدگی گلگاه فلفل دلمه

ایجاد فرورفتگی در انتهای میوه که به رنگ تیره هستند
لکه ها به صورت تیره و گرد بوده که با پیشروی بیماری نرم می شوند
لکه ها مکان مناسبی برای حمله و رشد قارچهای پارازیت و ساپروفیت هستند؛ بنابراین کل میوه پوسیده می شود.

روشهای کنترل و مبارزه پوسیدگی گلگاه فلفل دلمه

تنظیم کوددهی
عدم مصرف زیاد کودهای ازته
تنظیم آبیاری و پیشگیری از ایجاد تنش آبیاری
استفاده به موقع از کودهای کلسیم با کیفیت مانند نیترات کلسیم، آمینو کلات کلسیم، آمینو کلبر و …

پیشنهاد ما: بهتر است در ابتدای کشت به صورت مصرف خاکی و در زمان تشکیل میوه به صورت محلول پاشی استفاده شود.

ویروس موزائیک خیار Cucumber Mosaic Virus (CMV)

اولین و مهمترین نکته‌ای که واجب است در مورد بیماریهای ویروسی بدانید این است که، ویروسها هیچ درمانی ندارند. بنابراین بهترین راه مقابله با آن پیشگیری از طریق کنترل حشرات ناقل و تقویت گیاه است. ویروس موزاییک خیار یکی از عوامل بیماریزای گیاهی است که در فلفل دلمه نیز بیماری ایجاد می کند. در صورت کنترل نشدن خسارت زیادی به محصول وارد می شود. ویروسهای گیاهی اغلب توسط ناقل‌ها انتشار میابند. ناقل ویروس موزاییک خیار شته است.

علائم بیماری موزائیک خیار

لکه های برجسته و تاول مانند روی سطح برگ و میوه ها
چروکیده شدن برگهای جوان
توقف رشد برگهای کوچک
چروکیده شدن و خم شدن لبه های برگ به سمت پایین
لبه برگهای بزرگ در ابتدا زرد رنگ و سپس خشک می شوند
بد شکلی میوها
ایجاد لکه های زرد-سبز روی میوه
عدم رشد میوه ها
نرم شدن بافت و تلخ شدن طعم میوه ها

روشهای کنترل و مبارزه موزائیک خیار

استفاده از ارقام مقاوم
استفاده از بذر و نشاء سالم و عاری ار بیماری
مبارزه با ناقلین بیماری (شته ها) با استفاده از سمومی مانند: چس، کلرپیریفوس، استامی پراید، استینگر، ماوریک، پریمیکارب، استرایک، آکتارا و…
حذف گیاهان آلوده
تقویت بوته ها

ویروس موزائیک یونجه Alfalfa Mosaic Virus (AMV)

فلفل دلمه یکی از میزبان‌های ویروس موزائیک یونجه است. این ویروس نیز سبب کاهش تناژ و کاهش کیفیت محصول در این گیاه می‌شود. عامل انتقال ویروس موزائیک یونجه گونه های مختلفی از حشرات هستند. اما با این حال این ویروس از طریق بذر آلوده و به صورت مکانیکی نیز قابل انتقال است.

علائم بیماری موزائیک یونجه

کوتولگی بوته ها
چروکیدگی برگها
ایجاد لکه های زرد و سفید روی برگها
ایجاد علائم موزائیکی روی میوه ها
بد شکلی میوه ها

روشهای کنترل و مبارزه موزائیک یونجه

استفاده از بذر و نشاء سالم و عاری ار بیماری
مبارزه با ناقلین با استفاده از سمومی مانند: چس، کلرپیریفوس، دیکلروس، استامی پراید، استینگر، ماوریک، پریمیکارب، استرایک، افوریا و…
رعایت بهداشت مزرعه و گلخانه
تقویت بوته ها با کودهای آمینو اسید، سیلیکات پتاسیم و فسفر بالا
حذف گیاهان آلوده

ویروس وای Y سیب زمینی Potato Y Virus (PVY)

این بیماری ویروسی نیز بر روی فلفل دلمه خسارتزا است. آلودگی به این ویروس سبب ایجاد اختلال در رشد جوانه و گل‌های فلفل دلمه می‌شود. در صورت غفلت و پیشروی این بیماری گیاه از بین می رود. ویروس Y سیب زمینی توسط حشره ناقل (شته ها) انتشار می یابد؛ بنابراین مبارزه با آنها جهت پیشگیری امری ضروری است.

علائم بیماری وای Y سیب زمینی

اختلال در رشد جوانه و شکوفه ها
کوتولگی بوته ها
علائم موزائیکی روی برگها به رنگ زرد تا سبز روشن
ایجاد تاول روی برگها و بد شکلی آنها
کوچک و بد شکل شدن میوه ها
کاهش عملکرد محصول

روشهای کنترل و مبارزه وای Y سیب زمینی

استفاده از نشاء سالم و عاری از بیماری
جلوگیری از هر گونه آسیب فیزیکی
ضدعفونی ابزار هرس
مبارزه به موقع با شته ها و آفات ناقل با استفاده از سمومی مانند: چس، کلرپیریفوس، استامی پراید، استینگر، ماوریک، پریمیکارب، استرایک، آکتارا و…

نماتد ریشه گره ای

نماتد ریشه گرهی با نام علمی Meloidogyne javanica یکی از بیماریهای خسارتزا در گیاهان جالیزی بخصوص فلفل دلمه است. نماتد ها موجودات زنده و فعالی هستند که با حمله به ریشه های نازک و موئین گیاهان، قطعات دهانی خود را در آوندها فروبرده و با تغذیه از گیاه میزبان سبب ضعف و از پا درآمدن آنها می شوند.

همچنین این نماتد سبب رشد بی رویه سلول ها و ایجاد توده های تاول مانند (گال) روی سطح ریشه می شود که محل تجمع آنهاست. این عوامل بیماری، در مناطق گرم که دارای زمستان های کوتاه مدت هستند؛ گسترش بیشتری دارد.