کرم سفید ریشه، کنترل و درمان

کرم سفید ریشه چیست؟

پکرم سفید ریشه (Polyphylla olivieri)، در بسیاری از نقاط جهان آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، یونان، ایران، سوریه و اسرائیل گسترده است. این آفت، از مهمترین آفات اقتصادی در تمام گیاهان و محصولات کشاورزی خصوصا محصولات زراعی مانند سیب زمینی، سبزیجات و چغندرقند در ایران هست. عبارت کرم سفید ریشه به دوران لاروی و خسارتزای این آفت اطلاق می‌شود. لاروها از ریشه گیاهان میزبان در اعماق خاک و حشرات بالغ از برگ‌ها تغذیه می‌کنند. لاروهای کرم سفید ریشه با تغذیه از ریشه گیاه میزبان باعث قطع شدن بخشی از ریشه‌ها می‌شوند. این آفت سبب مختل شدن استقرار گیاه در خاک، ضعف عمومی و در نهایت خشک شدن گیاه می‌گردد.

مشخصات حشره کامل کرم سفید ریشه

حشرات بالغ کرم سفید ریشه، بزرگ، قهوه ای رنگ، به طول 37 میلیمتر و عرض بدن در عریض ترین قسمت بدن تا 20 میلیمتر با لکه های سفید فراوان روی بالپوش‌ها و سه نوار طولی روشن در پشت سینه اول می‌باشد. حشرات کامل دارای دو شکلی جنسی بوده و تشخیص آن‌ها از روی شاخک‌ها به آسانی امکان‌پذیر است. میتوان از انواع حشره کش استفاده کرد.

شاخک‌ها در حشرات نر در انتها دارای هفت ورق بزرگ و در ماده‌ها دارای پنج ورق کوچک هستند. کرم سفید ریشه پس از اندکی تغذیه از برگ گیاهان زراعی و درختان میوه، جفتگیری می‌کند. حشره ماده تخم‌های خود را به صورت دسته‌ای، در سطح خاک و بیشتر در شکاف‌ها و ترک‌های خاک قرار می‌دهد.

مشخصات لارو آفت کرم سفید ریشه

هر حشره ماده بین 20 تا 30 عدد تخم می‌گذارد. دوره جنینی آن 2 تا 3 هفته می‌باشد. لاروها پس از خروج از تخم وارد خاک می‌شوند و به تغذیه ریشه گیاهان مشغول می‌شوند.این لاروها در سنین پایین نزدیکی سطح خاک زندگی می‌کنند. لاروهای جوانتر از ریشه‌های باریک و تازه و لاروهای سنین بالاتر از ریشه‌های ضخیم تر و اصلی تغذیه می‌کنند. به دلیل قطع بخشی از ریشه‌های اصلی و فرعی، برگ‌های گیاهان میزبان در ساعات گرم روز پژمرده و افتاده می‌شوند. در نتیجه گیاه به طور کامل خشک خواهد شد.

لارو کرم سفید ریشه اسکارابیفرم می‌باشد. به این صورت که دارای پاهای سینه‌ای نسبتا قوی و بدن خمیده شبیه C هستند و انتهای شکم آن‌ها نسبتا بزرگ و متورم است. لاروها با گرم شدن هوا به سمت بالا حرکت و در عمق 20 تا30 سانتیمتری روی ریشه میزبان فعالیت می‌کنند. و با فرا رسیدن سرما دوباره به عمق 50 تا 60 سانتیمتری خاک بر می‌گردند.

در سال سوم سن آخر لاروی با گرم شدن هوا، مجددا به سمت 20 سانتیمتری خاک حرکت می‌کند و پس از اندکی تغذیه لاروهای بالغ گهواره‌ای از گل نزدیکی سطح خاک درست می‌کنند و در آنجا تبدیل به شفیره می‌شوند. و حشرات کامل بسته به منطقه از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیرماه بیرون می‌آیند. کرم سفید ریشه یک نسل را در مدت دو تا سه سال طی می کند، و زمستان را به صورت لارو سنین مختلف درون خاک کنار ریشه میزبان سپری می‌کند.

کنترل آفت

به دلیل فعالیت لاروهای کرم سفید ریشه درون خاک، نظارت و کنترل دقیق آن‌ها دشوار است و مبارزه با کرم سفید ریشه مورد نیاز برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات می‌باشد.

روش‌های کنترل غیر شیمیایی

• استفاده از تله‌های نوری جهت جلب حشرات کامل درون مزارع آلوده راهکار موثری جهت شکار حشرات کامل نر و ماده می‌باشد. (حشرات کامل کرم سفید ریشه عموما شب پرواز می‌باشند. نور چراغ و در زیر آن‌ها سطل های حاوی آب و روغن، یا آب و سم حشره کش استفاده می‌شود، که حشرات کامل به سمت نور جلب شده و درون محلول به تله می‌افتند)
• جمع‌آوری حشرات کامل از اواخر بهار به بعد در باغ یا مزرعه
• از بین بردن علف‌های هرز مزرعه و باغ (علف‌های هرز یکساله و چند ساله منبع غذایی خوبی برای لاروهای سن اول هستند).
• شخم زدن و پابیل کردن زمین های آلوده و رها کردن تعدادی مرغ و پرندگان اهلی جهت تغذیه از لاروهایی که به سطح خاک آمده، خصوصا در تابستان و اوایل پاییز
• انجام یخ آب زمستانه (جهت از بین بردن لاروها درون خاک)
• بررسی‌ها نشان داده که نماتدهای Heterorhabditis spp و Steinernema spp، لاروهای سن سوم کرم سفید ریشه را کنترل می کنند.
• استفاده از باکتری Bacillus popilliae علیه آفت کرم سفید ریشه که باعث ایجاد بیماری شیری Milky disease در لاروها می‌شود، و قارچ Metarhizium anisopliae نیز روی لاروها تأثیر دارد.

روش‌های کنترل شیمیایی

مبارزه شیمیایی با مصرف سم سایپرمترین یا دلتامترین و گرانول فیپرونیل یا گرانول دورسبان روی سطح خاک، خصوصا در اوایل بهار و اوایل تابستان. بهتر است بعد از ریختن محلول سم یا پودرهای گرانوله، آبیاری سبک نیز انجام شود. اما این مبارزه شیمیایی به دلیل اینکه در ماه های سرد سال (پاییز و زمستان) لاروها به اعماق خاک فرو می روند، علیه لاروها نتایج مطلوبی ندارد. مبارزه شیمیایی باید در سه سال متوالی هر سال 25 تا 30 روز بعد از ظهور اولین حشرات کامل در خاک انجام شود.