logo

آفات و بیمارهای هندوانه و خربزه – روش‌های پیشگیری و کنترل و درمان

آفات و بیماری های هندوانه و خربزه

معرفی، روش های پیشگیری، کنترل و درمان

بدون تردید سال هاست که خانواده بزرگ ملون ها در دنیا طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده اند. هندوانه و خربزه از محبوب ترین میوه های این خانواده است که از دیرباز در میان مردم ایران طرفدار داشته است. بد نیست بدانید که: هندوانه توسط مصریان باستان رشد می کرد و هنوز هم در حال تکامل است. بیش از 300 نوع هندوانه در ایالات متحده و آمریکای جنوبی کشت می شود، جایی که فصول رشد تکمیلی هندوانه را در تمام طول سال در اشکال، رنگ ها و اندازه ها تولید می کند.

هندوانه و خربزه از جمله صیفی جات صادراتی مهم در ایران هستند که توسط آفات متعددی تحت تأثیر قرار می گیرند. خسارت ناشی از آفات هندوانه و خربزه، منجر به کاهش کیفیت و تناژ محصول می شود و چنانچه پیشگیری و درمان موثری صورت نگیرد، کشاورز دچار زیان اقتصادی قابل توجهی خواهد شد. بنابراین، آگاهی از ویژگی های آفات و بیماری های هندوانه و خربزه و روش های پیشگیری و کنترل آنها، برای دستیابی به عملکرد بهینه، بسیار ضروری است. در ادامه به شرح 7 آفت خسارتزا در هندوانه و خربزه خواهیم پرداخت.

حشرات و آفات

مگس جالیز

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

مگس جالیز آفتی بسیار خسارتزا است که در میوه هندوانه و خربزه، تخم ریزی می کند. لاروهای این آفت از بافت درون میوه تغذیه کرده و منجر به پوسیدگی و افت کیفیت آن میشوند. از علائم حمله مگس جالیز به محصول میتوان به مواردی همچون: ایجاد دالان، خمیدگی و تغییر شکل در میوه اشاره کرد. همچنین روی پوست میوه ها، لکه های کوچک و فرو رفته ایجاد می کند؛ به طوریکه از محل تخم گذاری، شیره خارج می شود. در مقاله ای به صورت مجزا به معرفی آفت مگس جالیز به صورت تخصصی پرداخته ایم.

مگس خربزه

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

مگس جالیز و مگس خربزه از مهم ترین آفات هندوانه و خربزه هستند. اگرچه علائم خسارت مگس خربزه، بسیار شبیه به مگس جالیز است، اما در واقع، دو حشره متفاوت شناخته می شوند. نام علمی مگس جالیز Dacus ciliates و مگس خربزه Myiopardalis pardalina ld fhan می باشد. علائم خسارت این آفت نیز به صورت ایجاد دالان و سوراخ درون میوه و گندیده شدن آن دیده میشود.

روش های موثر برای پیشگیری از خسارت مگس خربزه شامل ضدعفونی بذر قبل از کشت، کشت گیاهان تله در اطراف مزرعه، ایجاد یخ آب زمستانه و کشت زود هنگام خواهد بود. سموم شیمیایی تاثیرگذار در کنترل این آفت مشابه موارد ذکر شده برای مگس جالیز، شامل دیمتوات، فوزالن، تری کلروفن، دلتامترین و دیازینون است.

سفید بالک

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

یکی از پر خسارت ترین آفات هندوانه و خربزه در کشت فضای باز و گلخانه که از شیره گیاه تغذیه میکند و باعث ایجاد عسلک در پشت برگ می شود، بدون تردید سفید بالک است. در اثر مکش شیره گیاه توسط سفید بالک، بوته ها پلاسیده شده و عملکرد محصول به شدت کاهش می یابد. علاوه بر این، انتقال ویروس های گیاهی توسط این آفت، از مزرعه ای به مزرعه دیگر بسیار محتمل است.

برای پیشگیری از ورود حشره بالغ به محیط گلخانه می توان از توری های ضد حشره استفاده نمود. همچنین حذف علف های هرز، نصب کارت زرد و استفاده از شکارچیان طبیعی از روش های بیولوژیک موثر بر کنترل این حشره می باشند. تعدادی از سمومی که برای مبارزه شیمیایی با این آفت، توصیه می شود در زیر آورده شده است.

عروسک خربزه

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

این آفت به شکل حشره کامل، در زیر برگ های ریخته شده، بین بوته های گیاهان میزبان یا علف های هرز، در شکاف درختان و یا حتی درون زمین، زمستان گذرانی می کند. لاروهای آن، از ریشه گیاه تغذیه کرده و باعث خشک شدن بوته می شوند. در نتیجه شاهد سوراخ و مشبک شدن برگ ها و بوته هایی عاری از برگ در مزرعه خواهیم بود. برای مطالعه دقیق تر آفت عروسک خربزه با میتوانید در این مقاله همراهمان باشید. 

از جمله روش های پیشگیری از عروسک خربزه میتوان به کاهش رطوبت مزرعه، شخم زمین در پاییز و یخ آب زمستانه اشاره کرد. به طور کلی شخم زدن زمین در پاییز، علاوه بر بهبود زهکشی، تهویه و نفوذ آب، منجر به کنترل علف های هرز و آفات می گردد. حشره کش های دیازینون، دلتامترین و کلرپیریفوس گرانول برای مبارزه شیمیایی با این حشره، توصیه می شوند.

سرخرطومی جالیز

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

از دیگر آفاتی که در محصولاتی مثل هندوانه، خربزه، خیار و کدو بسیار زیان بار هستند میتوان به سرخرطومی جالیز اشاره کرد. لاروها به شکل خمیده و با سر قرمز رنگ هستند. حشرات بالغ با تغذیه از گوشت میوه های تازه تشکیل شده باعث خمیده شدن و پیچش میوه میشوند. وجود لانه های شفیرگی در میوه علامت دیگر خسارت سرخرطومی است که به شدت کیفیت میوه را کاهش می دهد.

حشره بالغ، زمستان را در بقایای محصول کشت قبل می گذرانند، بنابراین جمع آوری و انهدام میوه های رها شده، یخ آب زمستانه و حذف هندوانه ابوجهل برای پیشگیری از این آفت موثر است. سموم شیمیایی که برای کنترل سرخرطومی توصیه میشود به شرح زیر است:

شته جالیز

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

این حشرات ریز که به صورت گروهی زندگی می کنند، نه تنها از آفات هندوانه و خربزه هستند بلکه طیف میزبانی بسیار وسیعی دارند. تغذیه شته ها از شیره گیاه باعث پیچیده و پژمرده شدن برگ ها، ضعف بوته و مرگ جوانه ها و در نهایت خشک شدن گیاه می شود. انتقال ویروس های گیاهی از مزرعه ای به مزرعه دیگر به راحتی توسط شته ها انجام می گیرد.

مبارزه بیولوژیک با شته ها با استفاده از کرم ها و زنبورهای پارازیتوئید، کفشدوزک ها و مورچه ها امکان پذیر است. حذف علف های هرز نیز برای پیشگیری از اغلب آفات و بیماری های هندوانه و خربزه موثر خواهد بود. سموم شیمیایی تاثیر گذار بر شته جالیز شامل دیکلرووس، پی متروزین، پریمیکارب، اکسی دیمتون و دیازینون است.

کفشدوزک خربزه

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

نام دیگر این آفت، سوسک شرقی نقطه دار است و علائم خسارت آن، کم و بیش در اغلب مناطق ایران دیده می شود. لارو و حشره کامل، هر دو از برگ و میوه بوته جالیز تغذیه می کنند و برگ را به شکل توری در می آورند. فعالیت آفت با گرم شدن هوا زیاد می شود و در تابستان جمعیت آن زیاد می شود.

برای پیشگیری از این آفت بایستی برگ های آلوده به تخم حشره را جمع آوری نمود. همچنین از بین بردن میزبان های وحشی مثل هندوانه ابوجهل بسیار موثر است. علاوه بر این استفاده از سموم شیمیایی مثل فن پروپاترین، مالاتیون، دیازینون و دلتامترین برای مبارزه با کفشدوزک خربزه موثر است.

بیماری ها

سفیدک سطحی

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

سفیدک سطحی یکی از بیماری های قارچی رایج در هندوانه و خربزه بوده که در ابتدا باعث ایجاد لکه های آرد مانند روی برگ و ساقه، سفید و شکننده شدن برگ می شود. در نهایت برگ های سفید، قهوه ای شده و بافت میوه نرم و بی مزه می گردد. انتشار این بیماری در مزرعه بسیار سریع است.

می تواند تا 50 درصد از محصول را از بین ببرد و تأثیر آن بر کیفیت و کمیت محصول چشمگیر است. استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب و مدیریت صحیح زراعی می‌تواند از میزان خسارت کاسته و تا 75 درصد افزایش عملکرد محصول را تضمین کند.

سفیدک داخلی

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

این قارچ در مناطقی با آب و هوای سرد و بارانی، بیشتر شیوع دارد. علائم بیماری معمولا به صورت نقاط ریز و لکه های زرد مایل به قهوه ای روی برگ ها دیده می شود. با پیشرفت بیماری، لکه های قهوه ای رنگ، به مرور سطح زیرین برگ ها را نیز می پوشانند. سفیدک داخلی به دلیل علائم خاصی مثل لکه های زرد چندضلعی در سطح بالای برگ و ایجاد پوشش قارچی خاکستری مایل به بنفش در سطح زیرین برگ و خشک کردن سریع بوته از سایر بیماری های هندوانه و خربزه مثل آنتراکنوز متمایز است.

بوته میری

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

بیماری مرگ گیاهچه یا بوته میری که به پوسیدگی بافت های ساقه و ریشه در زیر خاک اشاره دارد، توسط قارچ های خاکزاد ایجاد میشود. در بیشتر موارد، گیاهان آلوده، جوانه می زنند و به خوبی رشد می کنند، اما در عرض چند روز، بوته به صورت ناگهانی از پا درآمده و می میرد.  از جمله علائم خسارت اولیه این قارچ، فرورفتن سنوج گیاهی در محل طوقه و تخریب آوندهای چوبی و کاهش شادابی بوته است.

روشهای پیشگیری و کنترل بوته میری

همانند سایر بیماریهای قارچی کاشت زود هنگام، عدم کاشت متراکم بوته ها و استفاده از آبیاری قطره ای در پیشگیری از بوته میری موثرند. حذف مصرف کود های نیتروژنی و افزایش استفاده از کود های پتاسه باعث مقاومت به این بیماری میشود. سموم شیمیایی تاثیر گذار بر مرگ گیاهچه به شرح زیر هستند:

پژمردگی فوزاریومی

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

انتقال این بیماری به گیاه از طریق خاک و بذر آلوده است. قارچ به سیستم آوندی گیاه نفوذ کرده و منجر به انسداد آوندهای چوبی میگردد. در نتیجه، جذب آب و مواد غذایی کاهش یافته و برگ ها زرد و پژمرده میشوند. پس از نکروزه شدن و رنگ پریدگی آوندها، بوته خشک شده و مرگ تدریجی گیاه اتفاق می افتد.

 اگرچه مدیریت این بیماری بیشتر از سایر آفات و بیماری های هندوانه و خربزه، چالش برانگیز است اما استفاده از ارقام مقاوم، ضدعفونی کردن بذر و خاک و رعایت تناوب زراعی تا حد زیادی از این بیماری پیشگیری میکند. همچنین توصیه میشود که از مصرف افراطی کودهای ازته و فسفره خودداری شود و کودهای پتاسیم و کلسیم در زمان مناسب استفاده شود. کنتر دما، تنظیم آبیاری و رعایت بهداشت بستر کشت، بسیار حائز اهمیت است. سموم شیمیایی موثر بر این بیماری عبارتند از قارچ کش های یونیفرم، متالاکسیل مانکوزب و تیوفانات متیل.

آنتراکنوز

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

این بیماری اغلب در مناطق با آب و هوای گرم و مرطوب رخ می دهد. علائم آنتراکنوز به صورت لکه های قهوه ای تا سیاه روی برگ، ساقه و میوه دیده میشود. افت کیفیت و عملکرد محصول و مرگ گیاه از نتایج آلودگی به این قارچ خواهد بود. براساس گزارش edustore در شرایطی که این بیماری به خوبی مدیریت نشود میتواند تا 100 درصد از محصول مزرعه هندوانه و خربزه را از بین ببرد. به طور متوسط نیز تا 46 درصد کاهش عملکرد را به دنبال خواهد داشت.

پیشگیری از بیماری با استفاده از ارقام مقاوم، استفاده از زمین های زراعی با زهکشی مناسب، حذف علف هرز و رعایت تناوب زراعی 2 تا 3 ساله امکان پذیر است. رعایت بهداشت زراعی مزرعه با حذف بقایای گیاهی آلوده، کاهش رطوبت اضافی اطراف گیاهان و فاصله گذاری استاندارد بین بوته ها، از شیوع اسپورهای قارچی جلوگیری می کند. سموم شیمیایی تاثیر گذار بر آنتراکنوز به شرح زیر هستند:

ویروس موزائیک هندوانه

علائم و خسارت
پیشگیری و کنترل
سموم شیمیایی تاثیر گذار

انتقال این ویروس توسط حشرات ناقل مکنده مثل شته ها اتفاق می افتد. علائم بیماری به صورت زرد شدن، ظاهر موزائیکی و تغییر شکل برگ ها، کاهش اندازه برگ و میوه نمایان می شود. تشکیل میوه های بدشکل و ایجاد برآمدگی روی میوه و تشکیل رگبرگ های سبز روشن و تیره از سایر علائم این بیماری هستند.

برای پیشگیری از بروز بیماریهای ویروسی، استفاده از ارقام مقاوم به ویروس، از بین بردن علف های هرز، حذف بوته های آلوده و تقویت گیاه بسیار موثر است. مبارزه با حشرات ناقل، تنها راه مبارزه شیمیایی با بیماریهای ویروسی است زیرا تا بحال سمی که مستقیما بر ویروس اثر بگذارد، تولید نشده است.

سوالات متداول

+

40 دیدگاه در “آفات و بیمارهای هندوانه و خربزه – روش‌های پیشگیری و کنترل و درمان

  1. سلام چرا در مورد بوته میری نظرات متفاوت هست کارشناس عزیزی میگه تریکودرما استفاده کن و پرویکور ابدا نزن جلوی رشد و قارچهای مفید از بین میبره و کارشناسان محترم دیگه ای بر استفاده از قارچکش تاکید دارند ؟

    • سلام
      به صورت کلی تاثیر قارچکش‌ها بستگی به سابقه کشت زمین، نحوه آبیاری و شرایط آب و هوایی دارد.
      قارچکش‌های زیستی مانند تریکودرما در زمین‌هایی که سابقه کشت زیادی ندارند و خاک آلودگی بالایی نداره، برای پیشگیری و یا حتی درمان استفاده میشه اما اگر مزرعه دچار بیماری قارچی شد، بهتره که از قارچکش‌های قوی‌تر با کنترل سریع و قاطع استفاده شود.

  2. سلام مهندس بعضی از خربزه ها وسطشون سوراخ شده وهر کدامشان را که خورد میکنیم کرم داخلش هست، وسم دسیس موجود دارم، برای اینکه دوباره هزینه نکنم همین سم دسیس جواب میده که سمپاشی کنم در ضمن یک لیتر دسیس برای چقدر آب مناسبه

  3. سلام وارادت برای سفیدک دروغین هندوانه وخربزه مبتلا شده چه سمومی موثر تر هست . رانمن . اینفینیتو . اکروبات

    • سلام
      شوری آب بسیار بالاست، با این وضعیت میوه‌ها سایز نمی‌گیرند و تناژ حداقل ۵۰ تا ۷۰ درصد کمتر می‌شود!
      اگر اقدام به کشت کردید از کودهای ضدشوری مانند سالت‌گان و رتروسال هر ده روز یکبار استفاده کنید و کودهای پتاس بالا و کلسیم محلول‌پاشی کنید.
      دقت کنید که از این آب برای محلول‌پاشی‌ها استفاده نشود.

    • سلام
      این عارضه علت‌های مختلفی میتونه داشته باشه از جمله: اختلاف دمای شب و روز در زمان گرده‌افشانی، استفاده از کودهای نیتروژن‌دار در زمان رسیدگی میوه و کمبود عناصر کلسیم، فسفر و پتاسیم.
      البته برخی ارقام هم هستند که نسبت به این علائم، حساسیت بیشتری دارند.

      • سلام .ببخشید هندوانه اجیلی کاشتم .هندوانه ها اندازه گردو هستند پژمرده میشوند مشکلش چیه خواهش میکنم راهنمایی کنید ممنون

        • سلام

          لطفا ریشه ها رو چک کنید
          در صورتی که آوندها قهوه ای نشده باشن و پوسیدگی ریشه مشاهده نشه

          باید آبیاری رو تنظیم کنید، کود هیومیک اسید ترکیب با ۳۴-۵۲-۰ به همراه آب آبیاری مصرف کنید
          ۵ روز بعد کود کلسیم ترکیب با اسید آمینه محلول پاشی کنید

  4. برای بیماری ورتسیلیوم هندوانه میشه پرویکور استفاده کنم البته تعداد بوته بیمار کم هست خاک اضافی داده شده پای بوته به نظرم از اون باشه

  5. سلام پوسته هندوانه های من تهشون نازک میشه وترکیدگی از این قسمت بیشتر اتفاق میفته وزیاد هست برای رفع این عارضه کلسیم وبور وروی چند بار استفاده کنم ؟ یا کلسیم کافی هست

  6. سلام خسته نباشید علت اینکه اول بوته هندوانه خشک میشه وگل وبوته ضغیف شده چی هستش ،
    چه سمی میخواد ممنون

  7. سلام.وقت بخیر .مهندس جان برای .شته خربزه ‌دراوایل میوه دهی .چه سم استفاده کنیم.که جواب ‌بده.ویک سوال دیگه. برآی جلوگیری از بیماری قارچی درهمین زمان که اوایل ميوه دهی بوته است ‌استفاده کنیم.البته ‌قبل گشت هکتار ۱۰ لیتر گوگرد ۸۰ درصد استفاده کردم.بعد در زمان ۵ برگی.هم دوباره همبن گوگرد رو تکرار کردم.ممنون‌ از شما دلسوزان سرزمین پر افتخار کشورمان.سلامت وتندرست .ناپایدار باشید

  8. سلام و خسته نباشید.
    ایا میشه متالاکسیل مانکوزب رو از طریق سمپاشی استفاده کرد ؟
    و با توجه به اینکه از این قارچ کش ۲ کیلو در هر هکتار استفاده میشه، اگر بخواهیم سمپاشی کنیم در هر هزار لیتر چه مقدار از این قارچ کش استفاده کنیم ؟

  9. سلام کارشناسان عزیزلطفاراهنمایی بفرمایید،بوته طالبی جوان تازه شروع به گل دهی به ویروس مبتلاشده شکل برگهاموزاییک شکل،وبرگهاجمع شده وروی برگها لکه های سیاه مشاهده شده،برای کنترل هرچه سریعترچه نوع سمی راپیشنهادمی کنیدممنون

    • با سلام متاسفانه برای مبارزه با ویروس تا بحال هیچ سم موثری به بازار معرفی نشده اما شما میتوانید با استفاده از حشره کش های سیستمیک از انتقال ویروس توسط حشرات مکنده جلوگیری کنید.

  10. سلام مهندس بذر هندوانه نیاگارا کاشتیم هم کود مرغی بهت دادیم هم مایع مرغی هم مایع ماهی خلاصه خرج خوب دادیم الان تو وزن 4-5کیلو رنگ بوته عوض شده شادابی قبلو ندارن انگار داره میرسه احتمال داره قارچ باشه چه قارچ کشی استفاده کنیم یا چه تقویتی استفاده کنیم وزن هندوانه بره بالا

    • سلام سم الیت هکتاری دو کیلو همراه آبیاری مصرف شود.کود سولوپتاس هکتاری ده کیلو همراه آبیاری مصرف شود.
      اگر هم براتون امکان دارد عکس واضح از بوته ها بفرستید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مطالب مرتبط

مطالب پیشنهادی برای شما

دسته‌های محصولات

جدیدترین محصولات

مرجع مشاوره و خرید نهاده های کشاورزی با بیش از 50 سال سابقه تهیه و عرضه محصولات و همکاری با معتبرترین شرکت های دنیا.

راه های ارتباطی

info@daneshfarm.com

شعبه ۲: فارس- شیراز - خیابان فردوسی

شعبه ۱: فارس - کازرون - خیابان ابوذر

مجوز ها

سبد خرید

جهت دانلود PDF کلیک کنید