آفات و بیماری‌ ها, سم

آفات و بیمارهای گوجه فرنگی – روش‌های پیشگیری و کنترل و درمان

کشت برگ - آفات گوجه
Tota absoluta

شپ پره مینوز

شب پره مینوز یا بید گوجه فرنگی یکی از آفت های گوجه فرنگی است. یکی از آفت های مهم گوجه فرنگی، پروانه کوچکی است که در شب پرواز می کند و شب پره مینوز نامیده می شود.

شب پره مینوز یا بید گوجه فرنگی به تمام مراحل رشدی محصولاتی مانند گوجه فرنگی، فلفل و بادمجان حمله می کند تا بتواند صد درصد محصول را نابود کند. خسارت این آفت در گلخانه شدید تر است.

علائم خسارت

لکه‌های نامنظم در برگ، ایجاد تونل‌هایی در ساقه، ایجاد دالان هایی درون میوه

سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • پروکلیم فیت 100 تا 120 گرم در هکتار
  • اسپینوساد 120 میلی لیتر در هکتار
  • مچ 1 لیتر در هکتار
  • لاروین 1 کیلوگرم در هکتار
  • آوانت ۲00 تا 250 میلی لیتر در هکتار
پیشگیری و کنترل
  • نصب تله فرمونی
  • نصب تله نوری
  • آبیاری مناسب و جلوگیری از تنش آبیاری
  • از بین بردن علف‌های هرز
  • جمع آوری و معدوم نمودن میوه‌های آلوده و بقایای گیاهی بلافاصله پس از پایان کشت
  • استفاده از حشره‌کش بیولوژیک BT
  • کنترل شیمیایی
Tota absoluta

شپ پره مینوز

شب پره مینوز
Helicoverpa armigera

کرم میوه (غوزه)

کرم قوزه پنبه یکی از آفات مهم پنبه، توتون، گوجه فرنگی، یونجه، خشخاش، کنف، شبدر، ذرت، نخود، کنجد، بادمجان، سویا، لوبیا، ذرت خوشه ای، کدو و شاهدانه می باشد.

بسیار پلی فاژ بوده و در دنیا بیش از۷۰ گونه گیاه میزبان برای آن گزارش شده است .

علائم خسارت

سوراخ شدن میوه‌های نارس

سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • لاروین 1 کیلوگرم در هکتار
  • تاکومی 250 گرم در هکتار
  • اسپینوساد 120 میلی لیتر در هکتار
  • مچ 1 لیتر در هکتار
  • پروکلیم فیت 100 تا 120 گرم در هکتار
  • آوانت 250 میلی لیتر در هکتار
پیشگیری و کنترل
  • استفاده از ارقام مقاوم
  • انجام شخم عمیق و یخ آب زمستانه
  • استفاده از تله فرمونی
  • استفاده از حشره کش بیولوژیک BT
  • رها سازی زنبور براکون
  • کنترل شیمیایی
Helicoverpa armigera

کرم میوه (غوزه)

Aculops lycopersici

کنه زنگار

کنه های بسیار ریز که روی سطح زیری برگ های پایینی، دمبرگ ها، ساقه و میوه های گوجه فرنگی کلنی های بسیار بزرگی ایجاد می کنند.

در اثر تغذیه این کنه ها ساقه ها برنزه شده و به شکل زنگار دیده می شوند. برگ ها نیز کم کم زرد شده، پیچیده می شوند، خشک شده و در نهایت ریزش پیدا می کنند.

علائم خسارت

نقره‌ای و برنزه شدن سطح زیرین برگ‌ها و پیچیدگی برگ‌های پایین بوته، توقف رشد میوه، پژمرده و خشک شدن بوته

سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • نیسورون 500 تا 750 سی سی در هزار لیتر آب
  • آبامکتین 600 سی سی در هزار لیتر آب
  • آدیوس 5/0 لیتر در هزار لیتر آب
  • نئورون 1 لیتر در هزار لیتر آب
  • اورتوس 500 تا 750 سی سی در هزار لیتر آب
  • پروپارژیت ۱ تا ۲ لیتر در هزار لیتر آب
پیشگیری و کنترل
  • از بین بردن علف‌های هرز مزرعه
  • تهیه نشاء سالم و بدون آلودگی
  • مدیریت بهداشت مزرعه
  • منظم بودن آبیاری
  • مبارزه شیمیایی (در هر دوره از سمپاشی باید از سموم مختلف استفاده شود)
Aculops lycopersici

کنه زنگار

Aleyrodidae (Whiteflies)

سفید بالک

سفیدبالک‌ها از آفات مهم و پلی‌فاژ برای طیف وسیعی از محصولات کشاورزی مهم در بسیاری از نقاط جهان به ویژه در مناطق گرمسیری می‌باشد.

سفیدبالک‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری و به ویژه در شرایط گلخانه‌ای بر روی گیاهان زینتی و محصولات گلخانه‌ای در جمعیت‌های خیلی بالا دیده می‌شوند.

علائم خسارت

وجود ماده‌ای چسبنده و عسلک مانند روی گیاه، حشرات ریز سفید پشت برگ‌ها

سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • پروتئوس ۱ لیتر در هکتار
  • استارکل 750 گرم در هکتار
  • آدمیرال 750 میلی لیتر در هکتار
  • افوریا 300 میلی لیتر در هکتار
  • اویسکت 750 گرم تا 1 کیلوگرم در هکتار
  • اگریفلکس 750 میلی لیتر در هکتار
  • استینگر 750 گرم در هکتار
پیشگیری و کنترل
  • استفاده از توری‌های ضد حشره در گلخانه‌ها
  • از بین بردن علف‌های هرز اطراف مزرعه
  • نصب کارت‌های زرد
  • استفاده از شکارچیان طبیعی مانند زنبور پارازیتوئید Encarsia formosa، بالتوری سبز و کفشدوزک‌های شکارگر
  • کنترل شیمیایی
Aleyrodidae (Whiteflies)

سفید بالک

سفیدک بالک

بیماری ها

Alternaria solani

بیماری لکه موجی

لکه موجی یکی از بیماری های مهم گوجه فرنگی است که سالانه خسارت شدیدی به این محصول وارد می کند.

کنترل بیولوژیک این بیماری با استفاده از قارچ های اپیفیت به عنوان میکروارگانیسم های سازگار در اندام های هوایی می تواند جایگزین مناسبی برای آفت کش های خطرناک شیمیایی باشد.

علائم خسارت
  • لکه‌های قهوه‌ای روشن و نامنظم و حلقه‌های متحدالمرکز قهوه‌ای تیره روی ساقه‌ها و برگ
  • لکه‌های سیاه روی میوه
  • جدا شدن میوه‌های آلوده از بوته
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • حذف علف‌های هرز
  • استفاده از بذور عاری از بیماری و کاشت ارقام مقاوم
  • تناوب زراعی سه تا چهار ساله با ذرت و حبوبات
  • استفاده به اندازه از کودهای نیتروژنی
  • استفاده از آبیاری قطره‌ای و عدم استفاده از آبیاری بارانی
  • حفظ بهداشت زراعی و ادوات کشاورزی
  • کنترل شیمیایی
Alternaria solani

بیماری لکه موجی

Powdery mildew

سفیدک پودری

یکی از انواع بیماری‌های درختان است. این نوع بیماری در اثر یک نوع قارچ ایجاد می‌شود. بیماری از یک نقطه آغاز شده و بتدریج به تمام گیاه سرایت کرده و گسترش می‌یابد.

شکل ظاهری برگ در بیماری سفیدک سطحی، سفید رنگ شده و حالتی مشابه پاشیده شدن آرد بر روی برگ به وجود می‌آید و تشخیص آن نسبتاً آسان است.

علائم خسارت
  • لکه‌های آفتاب سوخته روی برگ
  • بافت‌های سفید یا خاکستری رنگ در رو یا زیر برگ‌ها
  • در شدت بیماری برگ‌ها خشک، چروکیده و شکننده شده و از بین می روند.
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • کشت ارقام مقاوم به بیماری
  • گیاهان در اولین ساعات روز آبیاری شوند
  • رعایت فاصله کاشت
  • هرس سبز گیاهان
  • حذف علف‌های هرز
  • کنترل شیمیایی
Powdery mildew

سفیدک پودری

سفیدک پودری
Tomato Yellow Leaf Curl Virus

ویروس پیچیدگی برگ زرد

گیاهان آلوده دارای میوه‌های کم، ریز و در برخی موارد به دلیل ریزش پیش از موعد گل، فاقد میوه هستند. ماهیت ویروسی (TYLCD) و ارتبـاط آن با سفیـدبالک برای اولین بار در سال 1964 میلادی اثبات گردید.

سپس ویروس عامـل بیمـاری (TYLCD) شنـاسـایی و تحت عنــوان ویـــروس پیــچیــدگی بــرگ زرد گــوجه‌فرنگی نام‌گذاری و در اواخر دهه هشتاد میلادی ژنوم آن بطور کامل تعیین توالی گردید.

علائم خسارت
  • کوتولگی گیاهان
  • شاخ و برگ گیاه کوچکتر از حد معمول و برگ‌ها به شکل قاشقی در می‌آید
  • ریزش گل‌ها، عدم تشکیل میوه
سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • برای بیماری‌های ویروسی سموم شیمایی اثر گذار وجود ندارد و فقط باید پیشگیری انجام شود.
پیشگیری و کنترل
  • مبارزه با حشرات ناقل (سمپاشی علیه حشرات ناقل در هر دوره با سموم مختلف انجام شود)
  • کاشت ارقام مقاوم
  • نصب کارت‌های زرد چسبنده در گلخانه برای شکار سفید بالک
  • خرید و تهیه نشا سالم
  • تغذیه صحیح بوته‌ها
  • رعایت بهداشت مزرعه و گلخانه
Tomato Yellow Leaf Curl Virus

ویروس پیچیدگی برگ زرد

بیماری پیچیدگی برگ زرد
Orobanche

گل جالیز

جزو دسته گیاهان گلدار است که نزدیک به ۲۰۰ گونه دارد. این جنس در ایران ۳۶ گونه دارد که همگی انگل دیگر گیاهان هستند. مهمترین گونه گل جالیز در مزارع گوجه فرنگی در ایران گل جالیز مصری و گـل جـالیز منشـعب است.

گل جالیز انگل مطلق ریشه گیاهان دولپه بوده که بدون وجود گیـاه میزبـان قـادر بـه رشـد و تکثیـر نیست.

سموم شیمیایی تاثیرگذار
  • راندآپ 50 سی سی در هکتار در سه نوبت 30، 40 و 50 روز بعد از انتقال نشاء به مزرعه
  • آپیروس 53 گرم در هکتار 20 روز بعد از انتقال نشاء
پیشگیری و کنترل
  • استفاده از کودهای فسفات و نیتروژن
  • استفاده از تناوب
  • جلوگیری از رفت و آمد ماشین آلات کشاورزی
  • عدم استفاده از کودهای دامی حاوی بذر علف هرز
  • استفاده از گیاهان تله مثل سورگوم، ذرت، یونجه، کتان و شبدر
Orobanche

گل جالیز

گل جالیز
Botrytis cinerea

کپک خاکستری

عامل بیماری در طول تمام فصل رشد به گیاه حمله می‌کند. این بیماری برای گسترش نیاز به دمای ١٧ الی ٢٣ درجه سانتی‌گراد دارد. مهمترین عامل گسترش آلودگی وجود رطوبت است، اما باد نیز در انتقال بیماری موثر است.

وجود زخم، شکستگی و یا بافت مردگی نقش مهمی در ورود عامل بیماری‌زا به گیاه دارد، که  بعد از برداشت نیز ممکن است مشکل‌ساز باشد.

علائم خسارت
  • لکه‌های بیضوی با ظاهری مرطوب روی شاخه‌ها
  • حلقه‌های متحدالمرکز روی ساقه
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • تهویه مناسب بین بوته‌ها با هرس کردن و پس از هرس استفاده از قارچکش برای زخم‌های ایجاد شده
Botrytis cinerea

کپک خاکستری

کپک خاکستری
Damping off

بوته میری

بیماری بوته میری به دو صورت اتفاق می‌افتد:

مرگ گیاهچه قبل از جوانه‌زنی: بذرها قبل از جوانه‌زنی و یا نشاها قبل از بیرون آمدن از خاک پوسیده شده و از بین می‌روند.

مرگ گیاهچه بعد از جوانه‌زنی: بر روی نشاها یک پوسیدگی قهوه‌ای ایجاد شده که بعد از مدتی نرم شده و در نهایت نشاها دچار پژمردگی شده و از بین می‌روند.

علائم خسارت
  • فرورفتگی طوقه در گیاه؛ این فرورفتگی در ابتدا سفت بوده و کم کم نرم می‌شود.
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • ضدعفونی بذر
  • رعایت بهداشت بستر کشت و مزرعه
  • حذف علف‌های هرز
  • استفاده به اندازه از کودهای ازته
  • کاهش مقدار آبیاری
  • تناوب مزرعه آلوده با غلات
  • کنترل شیمیایی
Damping off

بوته میری

بوته میری
Fusarium Wilt

بیماری فوزاریومی

پژمردگی فوزاریوم در سراسر جهان یافت می‌شود و حتی ممکن است گونه‌های مقاوم گوجه‌فرنگی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. قارچ، درون خاک به وجود می‌آید و از طریق ریشه به درون گیاه راه پیدا می‌کند.

پس از داخل شدن به گیاه، بافت آوند چوبی را که آب و برخی مواد مغذی را در سرتاسر گیاه جابه‌جا می‌کند، مسدود می‌کند و از حرکت آب به سمت بالای ساقه و خارج شدن از ساقه به داخل شاخه‌ها و برگ‌ها جلوگیری می‌کند.

این قارچ ممکن است گوجه‌فرنگی‌های شمارا از بین نبرد، اما آنها محصول خوبی نخواهند داد.

علائم خسارت
  • زرد شدن برگ‌های پیر و پایینی که به مرور زمان به جوان‌ترین برگ‌ها هم سرایت می‌کند.
  • پژمرده شدن و از بین رفتن گیاه در صورت شدت بیماری
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • ارقام مقاوم
  • خودداری از مصرف بیش از حد کودهای ازته
  • كنترل رطوبت و دماي گلخانه
  • رعایت بهداشت بستر کشت و مزرعه
  • ترجیحا كشت به صورت جوي و پشته با دفعات آبياري كم‌تر
  • رعايت تناوب زراعي و آيش گذاشتن زمين
  • کنترل شیمیایی
Fusarium Wilt

بیماری فوزاریومی

بیماری فوزاریومی
Tomato Late Blight

سفیدک داخلی

بیماری گیاهی «باد زدگی» که به سوختگی شاخ و برگ،  بلایت، سفیدک کرکی و سفیدک داخلی نیز معروف است سالانه خسارت بسیار فراوانی به بوته‌های گوجه فرنگی و سیب زمینی در تمام مناطق زیر کشت این محصول وارد می‌کند.

علائم خسارت
  • لکه‌های قهوه‌ای بزرگ و تیره روی برگ‌ها که در بعضی مواقع هاله‌ای کم رنگ و نازک در اطراف زخم‌ها روی برگ‌ها ایجاد می‌شود، قسمت عمده‌ای از شاخ و برگ بوته قهوه‌ای و خشک می‌شود.
سموم شیمیایی تاثیرگذار
پیشگیری و کنترل
  • عدم کشت متراکم بوته‌ها
  • کاهش رطوبت
  • تهویه مناسب در گلخانه
  • جلوگیری از آبیاری شبانه و استفاده از آبیاری قطره‌ای
  • استفاده از ارقام مقاوم و بذور سالم
  • حذف علف‌های هرز
  • جمع آوری بقایای گیاهان بعد از برداشت
  • کاهش استفاده از کودهای نیتروژنی، افزایش کودهای پتاسه و مصرف فسفیت پتاسیم
Tomato Late Blight

سفیدک داخلی

سفیدک داخلی

فهرست کشت‌برگ ها (برگه آفات و بیماری ها)

12 دیدگاه در “آفات و بیمارهای گوجه فرنگی – روش‌های پیشگیری و کنترل و درمان

  1. milad گفت:

    سلام مهندس پروفایلر گل گوجه را نمیریزه

    1. مزرعه دانش گفت:

      سلام
      اگر اوج گلدهی نیست مشکلی نداره، سعی کنید صبح زود یا بعد از ظهر در هوای خنک سمپاشی کنید.

  2. mehdi گفت:

    سلام
    به نظرتون کشت گوجه تو زمین جای کلزا مشکلی داره ؟

    1. مزرعه دانش گفت:

      سلام
      نه مشکلی ایجاد نمیکنه.
      فقط احتمال رویش علف هرز کلزا در مزرعه هست.

  3. محمد جعفریان گفت:

    سلام مهندسین عزیز گل جالیز چسبیده به ریشه گوجه چکار کنیم چه سمی بزنیم

    1. مزرعه دانش گفت:

      سلام
      زمانی که گل جالیز به ریشه گیاه میزبان متصل شد، خسارت وارد می‌کند و کنترل بسیار مشکل است. باید به صورت پیشگیری، ۱۴ روز پس از انتقال نشاء علفکش ویکتور استفاده می‌کردید.
      در حال حاضر بوته‌ها رو نسبت به حالت عادی بیشتر تقویت کنید و گل‌جالیز رو سر چینی کنید که بذر تولید نشود و در سال آینده جمعیت بالاتر نشود.

  4. اسماعیل رضایی گفت:

    سلام ایا گوگرد مایه میتونه قاچ رو تو برنج کاری از بین ببره اگر نه چی سمی استفاده کنیم ممنون‌ خانم مهندس

    1. مزرعه دانش گفت:

      سلام اگر بوته های برنج درگیر بیماری شده اند علاوه بر گوگرد مایع حتما از سم قارچ کش قوی تر هم استفاده کنید.
      گوگرد جنبه پیشگیری و تغذیه دارد.

  5. حمید رضازاده گفت:

    سلام خانم مهندس علت گوجه که زود نرم میشه چیست و چه کودی بدم که گوجه مقاوم تر بشه؟

    1. مزرعه دانش گفت:

      سلام
      در زمان رسیدگی میوه کودهای نیتروژن دار استفاده نکنید!
      برای مقاومت میوه، کودهای کلسیم و سیلیکات‌پتاسیم محلول‌پاشی کنید و کود سولوپتاس به همراه آب آبیاری استفاده کنید.

  6. سجاد گفت:

    سلام.آیا میشه حشره کش لاروین موقع گلدهی گوجه استفاده کرد

    1. صنم کهن گفت:

      امکان استفاده وجود دارد ولی باید به صورت مه پاش انجام شود .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *