انواع بافت خاک
بافت خاک به نسبت ذرات ماسه، سیلت و رس اشاره دارد که بخش معدنی خاک را تشکیل میدهند. درشت و سبک به خاک شنی و ريز و سنگين به خاک رسی اطلاق میشود. خاک لوم (loam) ما بين اين دو نوع و ترکیبی از شن، سيلت و رس است. بافت خاک بر مقدار آبی که خاک میتواند در خود نگه دارد، سرعت حرکت آب در خاک و میزان حاصلخیزی خاک تاثیرگذار است. بافت خاک ممکن است از ریز تا درشت درجه بندی شود. بافت ریز نشان دهنده نسبت بالایی از ذرات ریزتر مانند سیلت و خاک رس است. بافت درشت نشان دهنده نسبت بالای شن است.
خاکهای درشت بافت
- شنی و شنی لومی
- لوم شنی
خاکهای درشت بافت، خاکهای شنی، شنی لومی و لوم شنی هستند که همگی درصد شن بالایی دارند. هنگام لمس کردن این خاکها، بافت شن را میتوان احساس کرد. خاکهای شنی وقتی که مرطوب میشوند لکهای روی دست باقی نمیگذارند و قابلیت گلوله شدن هم ندارند. اما خاکهای شنی-لومی و لوم-شنی هنگام مرطوب شدن گلوله میشوند. این گلولههای خاک در خاک لوم-شنی ضعیفتر است و ساختارش به راحتی میشکند. خاک لوم-شنی به دلیل سیلت و رسی که در ساختار خود دارد، هنگام مرطوب شدن انگشتان را لکه دار میکند.
خاکهای میانه بافت
- خاکهای لومی
- خاکهای نسبتا سنگین
خاکهای لوم-شنی خیلی ریز، لوم، لوم-لای، لوم-رسی-لای، لوم-رس-شنی و لوم-رسی را در دستهبندی خاکهای میانه بافت قرار میدهند. این خاکها عمدتا از لوم (Loam) تشکیل شده اند. خاک لوم مابين خاک شنی و خاک رسی قرار دارد و ترکیبی از شن، سيلت و رس است.
خاکهای ریز بافت
- خاکهای رسی و رس لای
خاکهای ریزبافت شامل خاکهای رس شنی، رس لای و رسی هستند که عمدتا از رس تشکیل شدهاند. این خاکها بافت ریزی دارند و سنگین هستند. این نوع خاکها وقتی مرطوب میشوند حالت پلاستیکی و چسبنده به خود میگیرند.
مشخصات بافتهای گوناگون خاک
مشخصات | خاک شنی | خاک لوم | خاک لوم لای | خاک رسی |
از لحاظ لمسی | زبر | زبر | نرم | کلوخه یا شکل پذیر |
شناسایی | خرد شونده | پیوسته | اثر انگشت می ماند | مقطع براق دارد |
زهکشی داخلی | شدید | خوب | متوسط | متوسط تا ضعیف |
آب دسترس گیاه | کم | متوسط | زیاد | زیاد |
وسایل شخم زدن | سبک | سبک | متوسط | سنگین |
کشت و کار | اسان | آسان | متوسط | سنگین |
استعداد آبدوی (حرکت آب روی خاک) | کم | کم تا متوسط | زیاد | متوسط تا زیاد |
کنده شد ذرات خاک توسط آب | زیاد | متوسط | متوسط | کم |
مسافت حمل به وسیله آب | کم | متوسط | متوسط | زیاد |
فرسایش بادی | زیاد | متوسط | کم | کم |
انتخاب نوع محصول با توجه به نوع و بافت خاک
نوع خاک | محصول |
خاک رس | کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم سبز و قرمز، کاهوپیچ، گل کلم، کلم پیچ، لوبیا، نخودفرنگی، سیب زمینی، تربچه ژاپنی |
خاک لوم | گندم، پنبه، نیشکر، دانههای روغنی، پالسها، فلفل، گوجه، لوبیا سبز، خیار، پنبه، کاهو |
خاک شنی (ماسه ای) | هویج، تربچه، سیب زمینی، کاهو، کلم سبز، گوجه، کدو خورشتی، مارچوبه، هندوانه، لوبیا، خیار، آویشن، رزماری، بادمجان (لومی-شنی)، اسفناج و سایر سبزیجات برگی (لومی-شنی) |
خاک سیلت | علف (سیلتی سنگین)، غلات (سیلتی سنگین)، میوه (سیلتی سنگین)، گندم، سیب زمینی، چغندرقند، نخودفرنگی، پیاز و سبزیجات زراعی |
ترکیب شیمیایی چند کود مهم دامی
نوع کود | شکل و درصد | درصد آب | درصد ازت | درصد فسفر | درصد پتاس | کود تازه تن در سال هر دام |
اسبی | جامد 80 | 75 | 0.55 | 0.30 | 0.4 | |
مایع 20 | 90 | 1.35 | – | 1.35 | ||
کل 100 | 78 | 0.78 | 0.24 | 0.57 | 10 | |
گاوی | جامد 70 | 85 | 0.4 | 0.2 | 0.1 | |
مایع 30 | 92 | 1.000 | – | 1.35 | ||
کل 100 | 87.1 | 0.58 | 0.14 | 0.475 | 16 | |
گوسفندی | جامد | 60 | 0.75 | 0.5 | 0.45 | |
مایع | 85 | 1.35 | 0.05 | 2.10 | ||
کل | 68 | 0.95 | 0.35 | 1.00 | 0.6 | |
مرغی | کل | 55 | 1.00 | 0.80 | 0.4 |
برای اینکه در مورد کودهای دامی بیشتر بدانید، به مقاله انواع کود حیوانی، روش، زمان و میزان مصرف یا مقاله کود مایع مرغی و خواص آن مراجعه کنید.