برنامه تغذیه ای چیست؟
تولید موفق یک محصول به مدیریت همزمان عوامل مختلف بستگی دارد که حاصلخیزی خاک یکی از ملاحظات اولیه است. توصیه میشود که هر دو تا سه سال یکبار، خاک را مورد آزمایش قرار دهید تا نیاز کودی خاک مشخص شود. پیروی از توصیه‌های آزمایش خاک و داشتن برنامه تغذیه ای با اعمال سایر جنبه‌های مدیریتی توسط روش های استاندارد، عملکرد مطلوبی را در شرایط آب و هوایی متوسط ایجاد میکند. انجام آزمایش خاک و داشتن برنامه ریزی دقیق برای کوددهی منجر به کاهش هزینه های مالی صرف شده برای خرید کود می شود.
پیروی از برنامه تغذیه ای همچنین به محافظت از محیط زیست در برابر آلودگی ناشی از مصرف بی رویه کودها کمک می کند. بنابراین آگاهی از نیاز کودی محصولات مورد کشت، شما را در تولید موفق با کمترین هزینه و بیشترین سودآوری یاری خواهد نمود. در این مقاله سعی داریم تا آگاهی شما را در تنظیم برنامه تغذیه ای برای چهار محصول پرطرفدار شامل گوجه فرنگی، ملون، بامیه و هندوانه افزایش دهیم.
برنامه تغذیه ای بذر بامیه
بامیه به خاکی با زهکشی خوب و غنی از مواد مغذی نیاز دارد. میزان pH خاک برای رشد مطلوب باید بین 8/5 تا 5/6 باشد. همچنین خاک باید زهکشی خوبی داشته باشد تا رشد ریشه را افزایش دهد. اگر خاک سنگین یا متراکم است، باید ساختار آن را با مواد آلی مانند کمپوست، کود دامی پوسیده یا سایر اصلاح کننده های خاک بهبود دهید.
رشد گیاهان بامیه در مرحله بین تولید شاخ و برگ و تولید غلاف حساس است. برای جلوگیری از رشد بیش از حد گیاه، توصیه می شود از افزودن نیتروژن اضافی خودداری کنید. با این حال، بسته به میزان بارندگی، ممکن است به دو یا چند مرحله کودهای نیتروژنی نیاز باشد.
استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژنی منجر میشود که رشد برگها بیشتر از تولید غلاف شود. با اینحال اگر خاک مزرعه بسیار شنی و ضعیف است و توانایی نگهداری مواد مغذی را ندارد، استفاده از کودنیتروژن خصوصا در اواخر فصل رشد حائز اهمیت است.
عکس فوق مربوط به بوته گیاه بامیه در مزرعه می باشد.
اصلاح pH خاک برای کشت بامیه
همانطور که اشاره شد، بامیه در pH خاک 8/5 تا 5/6 بهترین رشد را دارد. آهک زدن به خاک با خنثی کردن اسیدیته خاک و تامین کلسیم و یا منیزیم، شرایط مساعدی را برای ریشه زایی ایجاد می کند. به طور کلی دو نوع آهک معمولاً در دسترس است:
- کربنات کلسیم (آهک کلسیمی)
- کربنات کلسیم منیزیم (آهک دولومیتی)
در خاک های درشت بافت (شنی) که آبشویی بیشتر اتفاق می افتد یا در خاک هایی با سطوح پایین منیزیم، بهتر است از آهک دولومیتی، 3-4 ماه قبل از کاشت محصول استفاده شود.
نیاز NPK بامیه چقدر است؟
توصیه می شود برای جلوگیری از هدررفتن منابع غذایی و دستیابی به رشد بهینه گیاه، نتایج حاصل از آزمون خاک را مورد تحلیل و توجه قرار دهید. با توجه به نتایج آزمایش خاک، میزان مورد نیاز P2O5، K2O و آهک را اعمال کنید. چنانچه آزمایش خاک انجام نشود، توصیه کلی برای کوددهی بامیه به شرح زیر است:
- 20 کیلوگرم نیتروژن در هر هکتار
- 30 تا 40 کیلوگرم فسفر (P205) در هر هکتار
- 30 تا 40 کیلوگرم پتاسیم (K2O) در هر هکتار
هر چند وقت یکبار باید به بامیه کود داد؟
استفاده از کود نیتروژن زمانی که گیاهان 15 تا 20 سانتی متر ارتفاع دارند و تکرار آن 2 تا 3 هفته بعد، عملکرد را بهبود می بخشد. استفاده از پوشش بالای خاک با نیتروژن پس از اولین برداشت به طولانی شدن دوره برداشت کمک می کند. همچنین بامیه به کمبود بور حساس است، و توصیه می شود در طول فصل چندین مرحله بور محلولپاشی شود.
بور را می توان هم به صورت محلول پاشی و هم همراه آبیاری در برنامه تغذیه ای قرار داد، اما رعایت زمان بندی، برای دستیابی به نتایج مطلوب بسیار حیاتی است. بور را در اولین مرحله گلدهی برای عملکرد بیشتر در بامیه اعمال نمائید. در زیر برنامه تغذیه ای پیشنهادی متخصصان مجموعه مزرعه دانش با جزئیات آورده شده است:
برنامه تغذیه بامیه پیشنهاد مزرعه دانش
| مرحله | زمان (روز) | نوع کود |
| در آب آبیاری اول و دوم | 1 تا 3 | بیورادیکانت، 61-12 پریمو، 44-18 روفرت، 10-52-10، وی روت، کود هیومیک اسید، تکامین رایز |
| در رشد بوته ها | 15 تا 45 | هیومیک اسید، 20-20-20، سویل بوستر، سولفات آمونیوم، آهن، نیترو میکرو، بمباردیر، یونی کمپلکس |
| گلدهی بوته ها | 4 تا 5 | اکورمون، فروت ست، ریز مغذی، 34-52-0، تکنوکل بر، روی، 10-40-10، نوتری تک- 10-52-10 |
| در هنگام رشد میوه ها | 100 تا 120 | 20-20-20، هیومیک اسید، نیترومیکرو، سویل بوستر، 30-5-15، ریز مغذی، فروت ست، 12-12-36، کلسیم، کلسیم بر، اکورمون |
| بعداز چندین برداشت
|
– | کود نیترات کلسیم، کلسیم، کلسیم بر، 50-5-10 پریمو/نوتری تک، سولوپتاس |
جدول برنامه تغذیه ای پیشنهادی مزرعه دانش برای بامیه براساس مرحله رشد
برنامه تغذیه ای بذر گوجه
رویکرد برنده برای رشد گیاهان گوجه فرنگی، سالم سازی خاک و غنی ساختن آن از مواد آلی است. خاک حاصلخیز در تمام اشکال آن (میکروبیولوژیکی، فیزیکی و شیمیایی) گوجه فرنگی ها را شاداب و سالم ساخته و آنها را قادر می سازد، تا به خوبی رشد کنند و میوه های خوش طعمی تولید کنند. هنگام کشت گوجه فرنگی بهتر است کمپوست و کود را مخلوط کنید. کمپوست پوسیده ساخته شده از کود دامی، در تمام مراحل رشدی از سلامت گیاه محافظت میکند.
به طور کلی وجود نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) برای رشد سالم بسیار مهم است. نیتروژن در مراحل اولیه رشد بسیار مهم است و مسئول رشد رویشی است. بدون این عنصر، گیاهان شما، زرد شدن برگ ها، رشد کند و زوال زودرس را تجربه میکنند. از طرف دیگر، نیتروژن بیش از حد باعث ناتوانی گیاه در میوه دهی می شود.
فسفر نیز برای تحریک گلدهی و تولید میوه ضروری است. مقدار زیاد آن مانع از جذب نیتروژن گیاه می شود و در نتیجه رشد ساقه و شاخ و برگ آن محدود می شود. پتاسیم به تنظیم فتوسنتز و مهمتر از همه، رسیدن مناسب میوه ها کمک می کند. از طرفی مصرف بیش از حد آن باعث افزایش اسیدیته میوه ها می شود.
کلسیم، منیزیم، آهن، بور، روی، مس و مولیبدن از دیگر عناصر ماکرو و میکرو مفید برای گیاه گوجه فرنگی هستند. بنابراین بهترین کود گوجه فرنگی باید تمام این اجزا را در مقادیر مناسب ارائه کند و کمبود خاک را جبران کند. به طور کلی، کود دامی (کودهای گاو، اسب و گوسفند و بز) تولید شده در دامداری های غیر صنعتی محبوب ترین کود آلی مورد استفاده در کشت گوجه فرنگی است. در اینجا چند توصیه کلی برای کود گوجه فرنگی بر اساس چرخه رشد گیاه آورده شده است:
قبل از کاشت گوجه فرنگی
خاک باید غنی از مواد مغذی باشد تا گیاه گوجه فرنگی را در طول فصل رشد حفظ کند، بنابراین کمپوست باید قبل از کاشت زمانی که دمای خاک هنوز پایین است در زیر زمین دفن شود. حفره هایی به عمق حدود 20 تا30 سانتی متر حفر کنید، کود حیوانی پوسیده شده و سایر مواد مغذی گرانوله را به خاک اضافه کنید و روی آن را با خاک بپوشانید.
عکس فوق مربوط به بوته گیاه گوجه فرنگی در مزرعه می باشد.
پس از انتقال نشاء گوجه به زمین
اضافه کردن کود دارای نیتروژن کافی، چند روز پس از انتقال نشاء باعث میشود تا بوته های گوجه فرنگی به محیط جدید عادت کنند. وجود نیتروژن در کودها می‌تواند بر اسیدی بودن خاک تأثیر بگذارد، بنابراین هنگام انتخاب کود مناسب بایستی این عامل را در نظر بگیرید. رشد بهینه گوجه فرنگی در خاک هایی با pH بین 2/6 و 8/6 کشت صورت میگیرد. همچنین عنصر فسفر در تشکیل ریشه‌ها و افزایش رشد آنها نقش دارد. غلظت مناسب از فسفر در خاک منجر به تقویت رشد ریشه‌ها میشود. بنابراین، کودهای غنی از فسفر مثل 61-12 و 44-18 را به خاک اضافه فرمائید که سبب توسعه ریشه ها می شود.
هنگام گلدهی
در این مرحله گیاه گوجه فرنگی به پتاسیم نیاز دارد و بایستی سطح پتاسیم خاک بیشتر از نیتروژن باشد. پتاسیم نقش های متعددی در گیاهان ایفا میکند. تنظیم اسمزی، فتوسنتز، فعالیت آنزیم‌ها، حفظ پتانسیل غشای پلاسمایی، حفظ تعادل آنیون-کاتیون، سنتز پروتئین و تنظیم باز و بسته‌شدن روزنه‌ها از جمله نقش های این عنصر مهم هستند. همچنین، پتاسیم در حرکت آب، مواد مغذی و کربوهیدرات‌ها در بافتهای گیاه نقش اساسی دارد و منجر به افزایش مقاومت گیاه به تنش می گردد.
هنگام باردهی
برای اطمینان از داشتن میوه سالم در گیاهان گوجه فرنگی به فسفر و کلسیم کافی نیاز است. فسفر تاثیر مستقیم در تشکیل میوه و دانه‌ها دارد. عنصر کلسیم نیز در گیاه به شکل پکتات کلسیم در افزایش مقاومت دیواره سلولی، فعال سازی آنزیم ها و افزایش کیفیت میوه موثر است.
همچنین، کلسیم در خاک به عنوان اصلاح کننده عمل نموده و به حفظ تعادل شیمیایی خاک کمک میکند. در جدول زیر توصیه کودی مناسب برای کاشت گوجه فرنگی با جزئیات بیشتر توسط متخصصان مزرعه دانش ارائه داده میشود:
برنامه تغذیه گوجه فرنگی پیشنهاد مزرعه دانش
| مرحله | زمان (روز) | نوع کود |
| کشت مستقیم بذر | 20 تا 25 | کود کامل گرانوله، سولفات آمونیوم گرانوله |
| استقرار نشاء | 10 تا 15 | هیومکس پودر و مایع، اوره فسفات 61-12 یا 44-18، بیو رادیکانت، وی روت، 10-52-10 |
| توسعه ریشه | 15 تا 20 | 0-52-34، مونوپتاسیم فسفات، 10-52-10، هیومکس، سویل بوستر، نیترو میکرو، بیو رادیکانت، وی روت |
| توسعه شاخ و برگ | 30 تا 35 | 20-20-20، ریز مغذی ها، آهن، اسید آمینه، جلبک دریایی، سولفات آمونیوم، 10-52-10 |
| گلدهی | 7 تا 12 | آمینوپتاس، آمینواسید، جلبک دریایی، برکسیل کمبی، میکرومیکس، بیو فروت، فروت ست، اکورمون، روی نوتری تک، تکامین بر، کلبر، سولفات روی، سولفات منگنز |
| شروع میوه دهی | 20 تا 30 | 12-12-36، 15-5-30، نیترات کلسیم یا کلسیم مایع، ریز مغذی ها (برکسیل کمبی، میکرو میکس)، آمینو اسید یا آمینو پتاس |
| رشد میوه | _
|
سولوپتاس، کلسیم، کالر، تکامین بریکس، فروتالیو، سوپر فیوتاپ، تکامین فوروت کلبر، آمینو اسید، آمینوپتاس |
جدول برنامه تغذیه ای پیشنهادی مزرعه دانش برای گوجه فرنگی براساس مرحله رشد
برنامه تغذیه ای بذر ملون
ملون را می توان در طیف وسیعی از انواع خاک کشت کرد، با اینحال خاک های سبک تر را ترجیح می دهد. بالاترین بازده عموماً در خاکهای با زهکشی خوب، عمیق و لومی-رسی تولید می شود. از کاشت ملون در خاک هایی با محتوای رسی بالا در جاهایی که زهکشی با مشکل مواجه است و احتمال کم شدن اکسیژن خاک پس از باران یا آبیاری وجود دارد، بایستی اجتناب نمود.
خاک ملون باید دارای مواد آلی کافی باشد و نسبت به تغییرات pH حساس است. میزان pH مناسب برای کاشت ملون 7 است. این محصول همچنین به کمبود منیزیم و عناصر ریز مغذی آهن، مولیبدن و بور حساس است.
عکس فوق مربوط به بوته گیاه ملون در مزرعه می باشد.
دمای مطلوب جوانه زنی ملون 25-28 درجه سانتیگراد با دمای شبانه کمتر از 18 درجه سانتیگراد می باشد. همچنین دمای بهینه رشد در شب 18-20 درجه سانتی گراد و روز 24-30 درجه سانتی گراد و دمای مناسب برای رسیدن میوه 15- درجه سانتی گراد است.
| میزان کود موردنیاز برای ملون (Kg/Ha) | ||
| نیتروژن (N) | فسفر (P2O5) | پتاسیم (K2O) |
| 200-300 | 100-150 | 150-200 |
برنامه تغذیه ای بذر هندوانه
آّب و هوای گرم و خشک تا نسبتا مرطوب و فصل رشد طولانی مناسب کشت هندوانه است. جوانه زنی هندوانه در دمای 15-20 و رشد آن در دمای 25-30 صورت میگیرد. خاک مناسب کشت هندوانه بایستی حاصلخیز (ترجیحا لومی-شنی و رسی-شنی) با مواد آلی کافی و قدرت نگهداری آب بالا می باشد. میزان pH مناسب برای رشد هندوانه 6 تا 5/6 (خنثی تا کمی اسیدی) است.
عکس فوق مربوط به بوته گیاه هندوانه در مزرعه می باشد.
هنگام کوددهی به گیاهان هندوانه، در ابتدا از کود مبتنی بر نیتروژن استفاده کنید. با این حال، هنگامی که گیاه شروع به گل دادن کرد، آن را با فسفر و پتاسیم نیز تغذیه کنید. هندوانه برای تولید بهینه میوه به پتاسیم، فسفر و کلسیم فراوان نیاز دارد.
نحوه کوددهی بوته های هندوانه و تعیین نوع کود بهتر است با آزمایش خاک قبل از کاشت یا انتقال نشاء مشخص شود. در زیر برنامه تغذیه ای کامل هندوانه با جزئیات کامل توسط متخصصان مزرعه دانش آورده شده است:
برنامه تغذیه ملون و هندوانه پیشنهاد مزرعه دانش
| مرحله | زمان (روز) | نوع کود |
| کشت مستقیم بذر (آماده سازی بستر) | 20 تا 25 | کود کامل گرانوله نوتری تک، سولفات آمونیوم گرانوله، وکوزیم گرانوله |
| استقرار نشاء | 10 تا 15 | هیومکس پودر و مایع، سویل بوستر، بیو رادیکانت، وی روت، 34-52-0، 10-52-10، تکامین رایز |
| توسعه ریشه | 20 تا 25 | هیومکس مایع یا پودر، 10-52-10، مونوپتاسیم فسفات، 34-52-0، 20-20-20، نیترو میکرو |
| توسعه شاخ و برگ | 15 تا 20 | آهن، ریز مغذی ها (میکرو میکس و برکسیل کمبی)، اسید آمینه، جلبک دریایی، سویل بوستر، نیترو میکرو، اگری ام، فروت ست، اکورمون، سویل بوستر |
| گلدهی | 10 | آمینو پتاس، جلبک دریایی، فروت ست، بیوفرت، یونی بر، سولفات روی، اکورمون |
| شروع میوه دهی | 7 تا 10 | 12-12-36، 15-5-30، نیترات کلسیم، کلسیم محلولپاشی، 20-20-20، لیبرل روی، برکسیل کمبی میکرومیکس، آمینو اسید، جلبک دریایی، کلبر |
| رشد میوه | 30 تا 45 | سولوپتاس، تکامین بریکس، تکامین فروت، فروتالیو، فیوتاپ، کالر نوتری تک، آمینو پتاس |
جدول برنامه تغذیه ای پیشنهادی مزرعه دانش برای ملون و هندوانه براساس مرحله رشد
گرفتن برنامه تغذیه ای و مشاوره گیاه شناسی از مزرعه دانش
در مقاله فوق برنامه های تغذیه ای مناسب برای بامیه، گوجه فرنگی، ملون و هندوانه متناسب با مرحله رشدی گیاه پیشنهاد دادیم. شما میتوانید برای دریافت مشاوره رایگان درمورد کشت و کوددهی انواع محصولات در مناطق مختلف با کارشناسان فنی مجموعه مزرعه دانش در تماس باشید. مشاوران مزرعه دانش در تمام مراحل رشدی محصول مورد نظر شما به صورت گام به گام همراهتان خواهند بود.
از جمله خدمات دیگر مجموعه ما بازدید از مزارع، باغ و گلخانه های شما با هدف رفع مشکلات ناشی از حمله آفات و بیماریها، بررسی نیاز کودی، کمک به بهبود کمیت و کیفیت محصولات شماست. همچنین فروشگاه آنلاین مزرعه دانش طیف وسیعی از نهاده های کشاورزی اعم از کود، سم، بذر و ادوات را در سبد کالای خود دارد.
