کشت کنترل شده بذر پیاز

کشت بذر پیاز در محیط های کنترل شده

پیاز معمولی با نام علمی Allium cepa یکی از سبزیجات بسیار مهم و پر طرفدار در کل جهان است. این سبزی جزء گیاهان گلدار بوده؛ و در دسته تک لپه ای ها قرار می گیرد.  پیاز از دید گیاه شناسی در راسته مارچوبه سانان (Asparagales)، خانواده نرگسیان (Amaryllidaceae) و زیرخانواده پیازیان (Allioideae) است.

پیاز معمولی گیاهی دو ساله است. این گیاه در سال اول بعد از گذراندن دوره رشد تولید غده و در سال دوم تولید ساقه های گل دهنده و بذر می کند. تکثیر و کشت بذر پیاز توسط همانطور که انتظار میرود، بذر صورت میگیرد. اما جالب است بدانید که بخش خوراکی پیاز معمولی برگ آن است. لایه هایی که ترد و آبدار پیاز خوراکی، برگ های ذخیره ای تغییر شکل یافته و گوشتی هستند که با نام علمی Bulb نیز شناخته می شوند. بخش سفت کوچک و ریشه دار که در میانه پیاز وجود دارد در واقه ساقه است که به مصرف خوراکی نمیرسد.

طول روز در کشت پیاز

پیازها به سه دسته روز کوتاه، روز متوسط و روز بلند تقسیم می شود. شناخت نوع پیاز در تعیین زمان کشت بذر پیاز آن بسیار حائز اهمیت است.

پیازهای روز کوتاه مناسب کشت پاییزه و زمستانه هستند. در واقع این ارقام نیاز نوری کمتری جهت رشد داشته و در فصولی که طول روز کوتاه است، کشت می شوند.

پیازهای روز متوسط درست همان طور که از اسمشان پیداست، مناسب کشت بهاره هستند.

پیازهای روز بلند را باید به صورت تابستانه کشت کرد. این ارقام نیاز نوری بالایی داشته و به دلیل طولانی بودن طول روز تابستان، در این فصل پرورش میابند.

بذرهای پیاز استاندارد op و هیبرید F1

بذر گیری پیاز میتواند به صورت استاندارد یا هیبرید انجام شود. هنگامی که کشت بذر پیاز انجام می شود، در سال اول تولید غده کرده؛ و در سال دوم تولید ساقه های گل دهنده و در نهایت بذر می کنند. بناراین بذرهایی که از یک والد در این شرایط به دست می آیند، بذر پیاز های استاندارد یا op هستند. در روشی دیگر دو واریته متفاوت کشت بذر پیاز می شود.

در زمان گلدهی مادگی یک واریته، توسط دانه گرده واریته ای دیگر بارور شده و دانه تشکیل می شود. دانه ای که حاصل تلاقی دو والد است هیبرید یا F1 نامیده شده و صفات هر دو والد را دارا می باشد.

طول دوره رسیدگی:

طول دوره رسیدگی در پیاز با نیاز نوری آنها متفاوت است. بنابراین ممکن است پیازی روزکوتاه و زودرس یا روز کوتاه و میان رس باشد. یا واریته های دیگری مانند پیاز روز بلند و زودرس یا روز متوسط و دیررس در بین ارقام دیده می شود.

به عنوان مثال پیاز سفید آفریگرو یکی از واریته های استاندارد، روزکوتاه و میان رس است. پیاز قرمز رد کرون واریته ای هیبرید، روز کوتاه و نسبتاً زودرس است.

کشت پیاز در فضای باز و گلخانه

کشت بذر پیاز توسط بذر انجام می شود. بذرها را میتوان به صورت مستقیم در زمین اصلی، در خزانه و در سینی نشاء کشت کرد. پرورش پیاز هم در فضای باز امکان پذیر است هم در گلخانه. کشت بذر پیاز در گلخانه بسیار آسان بوده و افراد مبتدی نیز به راحتی میتوانند آن را کشت کنند. در این مقاله ما به نحوه کشت پیاز در گلخانه میپردازیم.

گلخانه محیطی کنترل شده است. دما، رطوبت، بافت خاک ، کوددهی و تمام شرایط به طور کامل استیبل و قابل کنترل می باشد. کشت بذر پیاز در گلخانه نیز درست مانند فضای باز، به روش های مختلفی صورت میگیرد. که شامل کشت مستقیم، کشت در خزانه و کشت به صورت نشاء می باشد.

نحوه کشت مستقیم پیاز

در این نوع کشت بذرهای پیاز را مستقیم در زمین اصلی کشت بذر پیاز می کنند. این روش نیز الگوهای مختلفی دارد.

الگوی 1: بذرها را به صورت پراکنده و با دست در زمین اصلی پراکنده کرده، سپس به صورت سطحی خاک را زیر و رو می کنند. بعد از سبز شدن و بیرون آمدن جوانه ها از خاک، می بایست تنک شوند. چرا که به دلیل اصولی نبودن فاصله کشت، غده ها به درستی تشکیل نشده و بر مرغوبیت آنها تاثیر بسزایی می گذارد.

در چنین شرایطی کشاورزان در گلخانه گردش کرده؛ و بوته هایی که بسیار به یکدیگر نزدیک هستند را تنک کنند. در این روش معمولاً هر 2 الی 3 متر نیم متر فاصله گذاشته تا شرایط رفت و آمد در زمین فراهم شود. این نوع کشت بذر پیاز گلخانه ای بسیار کم انجام شده و زیاد توصیه نمی شود.

کشت به صورت خزانه

در این روش قسمتی از زمین گلخانه را به عنوان خزانه در نظر گرفته و بذرها را به صورت پراکنده در آن قسمت کشت بذر پیاز می کنند. سپس حدود یک سانتی متر خاک روی بذرها ریخته و به آرامی آبیاری می کنیم. بعد از سبز شدن دانه ها و زمانی که اندازه گیاهچه ها به 10 الی 15 سانتی متر رسید، آنها را جدا کرده و به صورت تک بوته و ردیفی به زمین اصلی انتقال می دهند.

کشت به صورت نشاء

در این روش بذر پیاز را  درسینی نشاء کشت میکنند و بعد از گذشت حدود یک ماه نشاءهای رشد یافته را در زمین اصلی در گلخانه وارد می کنند.

در روش های خزانه ای و نشاء کشت بذر پیاز در زمین اصلی به صورت ردیفی و منظم صورت می گیرد.

کشت به صورت آنیون ست

آنیون ست بیشتر در مناطق جنوبی ایران و شهرستانهای جیرفت و کرمان شایع است. در این روش بذر پیاز هیبرید روزکوتاه را تهیه کرده و در اوایل فصل بهار کشت می کنند. بعد از حدود سه ماه پیازها را از زمین خارج کرده و در سردخانه نگهداری می کنند تا دوره خواب را طی کنند. در مهرماه تا اوایل آبانماه بسته به شرایط آب و هوایی پیازچه ها را مجددا وارد زمین کرده و طی سه ماه آنها را در حالی که به مرحله رشد نهایی رسیده اند؛ برداشت می کنند. روش آنیون ست به دلیل زودرسی پیازها برای کشاورزان بسیار سودآور بوده؛ و جهت مصارف داخلی و صادرات مورد استفاده قرار می گیرد.

سیستم تغذیه و آبیاری:

آبیاری در گلخانه اغلب به صورت نواری انجام می شود. تغذیه نیز با توجه به عنصر مورد نظر از طریق همین سیستم آبیاری یا به صورت محلول پاشی صورت می گیرد. آبیاری اصولی پیاز از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ و باید حتماً به صورت کنترل شده و اصولی انجام شود. پیاز نسبت به آبیاری زیاد بسیار حساس بوده و به راحتی به بیماریهای قارچی و باکتریایی طوقه و غده آلوده می شود. از طرف دیگر کم آبی نیز سبب خشک شدن سریع برگها و غده ها شده و مانع رشد

مناسبترین خاک:

مناسبترین خاک برای کشت بذر پیاز ترکیب خاکهای شنی- رسی با خاک برگ یا خاک به دست آمده از پوسیده گیاهی می باشد. چرا که میزان سولفور در این نوع خاکها بسیار کم بوده و پیازی که در آن پرورش میابد، تندی کمتری دارد. علاوه بر این ذرات خاک باید نرم و دارای خلل و فرج زیادی باشند. خاکهایی که سنگ ریزه و کلوخه دارند، فرم غده پیاز را برهم زده و در بازارپسندی آن تأثیر سوء می گذارند.